سرمایه اجتماعی به مثابه یک سیستم پیچیده

طرح مسأله: عمده پژوهش‌های صورت گرفته در زمینه اندازه‌گیری سرمایه اجتماعی، با توجه کمتر به ارتباطات درونی موجود میان متغیرها، میزان هر یک از این متغیرهای تشکیل‌دهنده (به‌خصوص اعتماد و شبکه‌های اجتماعی) را با روش‌های مختلف اندازه‌گیری کرده و به‌عنوان اندازه سرمایه اجتماعی معرفی نموده‌اند. در این مقاله سعی شده است تا با توصیف روش‌های رایج در اندازه‌گیری، نقدهای وارد بر هر دسته از این روش‌ها نیز بیان گردد. روش تحقیق: عمده تأکید مقاله بر بررسی ارتباط متقابل سینرژیک، میان متغیرهای تشکیل‌دهنده سرمایه اجتماعی به‌عنوان یک کل است. لذا روش تحقیق به کار رفته، روش همبستگی میان متغیرهاست. یافته‌ها: با توجه به ارتباط پیچیده موجود میان متغیرهای تشکیل‌دهنده سرمایه اجتماعی، پیچیدگی به‌عنوان مدل بنیادی مناسب برای اندازه‌گیری ارائه شده است. در این مدل بر اساس تعریفی تابع‌گون با بیان ارتباط متقابل و غیرقابل تقلیل متغیرها با یکدیگر، سرمایه اجتماعی به‌عنوان یک تابع پیچیده صورت‌بندی شده و تعیین حدود فضای فازی متعلق به اجزای سرمایه اجتماعی و حل دستگاه معادلات مشتقات جزیی به‌عنوان ابزارهایی کارآمد در بررسی این تابع معرفی می‌شوند. نتیجه: بهره‌برداری از ریاضیات پیچیدگی به‌عنوان روشی مناسب برای اندازه‌گیری سرمایه اجتماعی پیشنهاد شده است.