سنجش ظرفیت‌های مشارکت اجتماعی در سیاست‌های مداخله در محلات نا‌کارآمد شهری

  مقدمه: فرسودگی در محلات شهری، شکل‌های کالبدی و غیر کالبدی (عملکردی و اجتماعی) قابل ردیابی است و به فراخور، رویکرد‌ها و راهکار‌های مختلفی را برای مداخله در محل و برخورد با مسئله طلب می‌کند. جهت برنامه‌ریزی برای توسعه ظرفیت‌های محلی به ویژه ظرفیت مشارکت اجتماعی به عنوان عنصری تأثیرگذار و چند بعدی ـ که علاوه بر تسهیل روند مداخله‌ کالبدی، آثار بازگشتی و مهمی در بازسازی پیوند‌ها و ساختارها و روابط اجتماعی محلی نیز دارد ـ به شناخت و ارزیابی آن‌ها در محلات هدف نیاز خواهد بود.   روش: جهت ارزیابی و تحلیل این ظرفیت‌ها، در این مقاله پس از بررسی مفاهیم مرتبط با ظرفیت‌سازی و سرمایه اجتماعی، با اتخاذ رویکرد اجتماع محور به عنوان الگوی عمل، به شناسایی و تدوین شاخص‌ها و زیر شاخص‌ها پرداخته شده است تا با بهره‌گیری از اطلاعات به دست آمده از طریق پژوهش میدانی، شدت و ضعف، میزان اثر گذاری و ارتباط میان این شاخص‌ها مورد تحلیل قرار گیرد.   یافته‌ها: بخش تحلیل اطلاعات شامل دو مرحله است: 1ـ توصیف داده‌ها با استفاده از جداول توزیع فراوانی و شاخص‌های مرکزی و شاخص‌های پراکندگی و 2ـ تعیین تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته از روش تحلیل مسیر و تحلیل رگرسیون.   نتایج: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که با وجود «حس تعلق به مکان» اندک در میان ساکنان محدوده، اکثر پاسخ‌گویان (2/87%) در سطح متوسط و بالاتر از آن تمایل به مشارکت در فعالیت‌های محله‌ای دارند. در مورد متغیر وابسته مشارکت اجتماعی، متغیرهای مستقل مدت اقامت در محل همبستگی اجتماعی و ارزش‌های اجتماعی بر متغیر وابسته تأثیر مستقیم می‌گذارند.