سنخیت علی و معلولی در الهیات صدرایی و الهیات تفکیکی

بررسی مبانی و ابعادی از الهیات ایدئالیستی جوسایا رویس علی

در این نوشتار با رجوع به مبانی اندیشه رویس، الهیات او تبیین و تحلیل می‌شود. رویس تحت تأثیر ایدئالیسم شخص‌گرا، انسان را بخشی از فرایند کیهانی می‌داند که اهدافِ حقیقتِ زنده و عینی (خداوند) را محقق می‌سازد. به نظر او ایدئالیسم قابلیت این را دارد که تفسیری نوین از الهیات مسیحی ارائه دهد؛ به طوری که با زندگی پویای انسان معاصر همخوانی داشته باشد. در فلسفه رویس امکان ارائه الگویی برای تعامل علم و دین هس...

مطهری و الهیات جدید

مقالۀ حاضر به تحلیل مطهری از الهیات جدید می‌پردازد. نخست رأی مطهری در باب الهیات را مختصراً شرح می‌دهم. دیدگاهی که بر اساس آن مطهری مقام قدسی خداوند را مقتضی این می‌داند که مستقیماً در اشیا مداخله نکند. به‌عبارت‌ دیگر، او بر این باور است که خلقت صرفاً از طریق نظام علّی است. سپس، توضیح می‌دهم که مطابق با آرای مطهری در الهیات جدید، تحت تأثیر نگرش یهودی و مسیحی، خدا هم‌چون نیرویی کر و کور است که بلاوا...

الهیات فمینیستی و دنیوی شدن

مقایسۀ اجمالی «انسان‌شناسی» تومائی و صدرایی با تأکید بر ساختار تألیفیِ «جامع الهیات» و«اسفار»

انسان‌شناسی جایگاهی بنیادین در نظام فلسفی- الهیاتیِ توماس آکویناس ) (Thomas Aquinas و ملاصدرا دارد؛ به گونه‌ای که نقش برجستۀ و مؤثر آن ‌را در ساختار تألیفیِِ دو اثر اصلی «جامع الهیاتِ»(Summa Theologiae)  آکویناس و «اسفارِ» ملاصدرا به روشنی می‌توان دید و دریافت. بررسی تطبیقی نقش انسان‌شناسی با تأکید بر این دو اثر نشان می‌دهد که هر یک به طور مشابهی می‌کوشند تا آراء انسان‌شناختی را در چارچوب مجموعه‌ای ...

نسبت الهیات فیزیکی به الهیات اخلاقی در اندیشه کانت

هرچند کانت در نقد عقل محض، مغالطات برخاسته از الهیات نظری را خاطر نشان ساخته است ولی از این میان، برهان فیزیکی- خداشناختی (غایت شناختی) را ارزشمند دانسته است. وی در نقد عقل عملی، صورت صحیح خداشناسی را در قالب الهیات اخلاقی عرضه نموده و برخی از مبانی نظری آن‌را در نقد قوه حکم تبیین کرده است. در اثر اخیر، با تقریری جدید از برهان فیزیکی- غایت شناختی به‌مدد قوه حکم تأملی، تصویری فی‌نفسه (نومنال) از...

نا/الهیات: الهیات دوران گذار

چکیده نشانه و الوهیت، مکان و زمان تولد یکسانی دارند، دوران نشانه اساساً دورانی الهیاتی است. دین و تمدن مادر یکدیگرند و در بطن هم زاده شده اند. هر نظامی که مبتنی بر یک مفهوم اساسی باشد، مفهومی که گردش نشانه ها را شکل می دهد، از اساس الهیاتی است. این مفهومِ محوری، در هر اندیشه نامی به خود گرفته: واقعیت، جوهر، هستی، حقیقت، خدا، لوگوس، عقل، غایت و ... . در این نظام(های) لوگوس محور، زنجیره ی دال ها م...