شناخت سازوکار جایگیری توده گرانیتوییدی ظفرقند (جنوب‏خاوری اردستان) به روش ناهمگنی پذیرفتاری مغناطیسی (AMS)

توده گرانیتوییدی ظفرقند با گسترة ترکیبی گابرو تا گرانیت و سن اوایل تا اواسط میوسن در 35 کیلومتری جنوب‏خاوری اردستان رخنمون دارد. این توده نفوذی درون سنگ‌های آتشفشانی و آتشفشانی-رسوبی ائوسن در پهنه ساختاری ارومیه-دختر جایگزین شده است. در این پژوهش، سازوکار جایگیری تودة گرانیتوییدی ظفرقند به‌روش ناهمگنی پذیرفتاری مغناطیسی برای نخستین بار بررسی شد. برپایه بررسی‌های صحرایی، سنگ‌نگاری،تجزیه و تحلیل پارامترهای مغناطیسی اندازه‏‌گیری‌شده، تودة نفوذی ظفرقند به 5 قلمروتقسیم شده است. قلمروهای 2 و 4 گابرویی تا کوارتزدیوریتی و قلمروهای 1، 3 و 5 گرانودیوریتی تا گرانیتی هستند. برپایه همه شواهد، به‌ویژه شواهدی از آمیزش ماگمایی در مناطق مرزی قلمروهای دارای ترکیبات بازیک-حد واسط (گابرو تا کوارتزدیوریت) و قلمروهای دارای ترکیب‌های فلسیک‏‌تر (گرانودیوریت، گرانیت و تونالیت)، به‌نظر می‏‌رسد قلمروهای 2 و 4 منطقه‌های تغذیه‌کننده بوده‏‌اند. همچنین، نخست این قلمروها جایگزین شده‏‌اند و سپس در قلمروهای 1، 3 و 5، جریان‌های ماگمایی کم شیب بزرگ (یا چه‌بسا به‌صورت یک سیل) جایگزین شده‎اند. قلمرو 1 خود دارای دو زیرقلمرو A1 و B1 است. گفتنی است که در هنگام جایگیری این توده نفوذی، فرایندهای جدایش بلورین، آمیزش ماگمایی و آلایش پوسته‏‌ای در پیدایش و تحول آن سهیم بوده‏‌اند