شناسایی منابع مقاومت به بیماری زنگ زرد در تعدادی از ژنوتیپ‌های کلکسیون گندم نان بانک ژن گیاهی ملی ایران

به منظور شناسایی منابع مقاومت به زنگ زرد در ژرم‌پلاسم گندم بانک ژن گیاهی ملی ایران، تعداد 41 ژنوتیپ گندم نان با چهار نژاد زنگ زرد مورد ارزیابی قرار گرفتند. جدایه‌های عامل بیماری از مناطق گرگان، کرج، مشهد و ساری جمع‌آوری شده، در گلخانه بصورت تک جوش، خالص‌سازی، تکثیر و روی ارقام افتراقی تعیین نژاد شدند. ارزیابی ژنوتیپ‌ها در گلخانه، در مرحله گیاهچه در سه تکرار و برای هر پاتوتیپ بطور جداگانه انجام شد. با بررسی واکنش ارقام افتراقی، جدایه‌های گرگان، کرج، مشهد و ساری به ترتیب به عنوان نژادهای 6E6A+، 134E134A+، 134E142A+ و 6E4A+ نام‌گذاری شدند. نتایج نشان داد که هر چهار نژاد روی ژن‌های Yr2، Yr6، Yr7، Yr9، Yr25، Yr24 و YrA بیماری‌زا بودند ولی هیچ‌یک روی ژن‌های Yr1، Yr3، Yr4، Yr5، Yr8، Yr10، YrSD، YrSU، YrCV و YrSP بیماری‌زا نبودند. تعداد 29 ژنوتیپ (7/46 درصد) در برابر هر چهار نژاد، واکنش مقاومت نشان دادند. این ژنوتیپ‌ها از مناطق متفاوتی از ایران شامل آذربایجان شرقی، خراسان، کردستان، کرمانشاه، لرستان، مرکزی، همدان، و همچنین از کشورهای پرتغال و چین بودند. همچنین با انجام مقایسه واکنش ژنوتیپ‌‎ها با واکنش ارقام افتراقی در برابر نژادهای مورد مطالعه، مشخص شد که برخی از ژنوتیپ‌ها احتمالاً دارای ژن مقاومتی به غیر از ژن‌های مقاومت موجود در ارقام افتراقی (و یا دارای ترکیبی از دو یا چند ژن مقاومت) می‌باشند. نتایج تحقیق در مجموع، نشان‌دهنده پتانسیل منابع ژنتیکی گندم نان در کلکسیون گندم نان بانک ژن گیاهی ملی ایران برای مقاومت به زنگ زرد بود.