شناسایی منشأ عناصر در ذرات ‏معلق (PM10) (مطالعۀ موردی: شهر کرمانشاه)

در سال‏های اخیر، ذرات معلق، به‏عنوان یکی از آلاینده‏های هوا، توجه زیادی را به خود معطوف کرده است؛ این امر به سببِ نقش این ذرات در تغییر آب و هوای جهانی، ایجاد آلودگی، و خطرهای بهداشتی است. هدف از این مطالعه شناسایی منشأ عناصر نادر و اصلی ذرات ‏معلق (PM10) در اتمسفر کرمانشاه است. برای شناسایی منشأ طبیعی و انسانی این عناصر در ذرات ‏معلق از روش آماری همانند تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده‏ است. مناطق تأثیرگذار از نظر تولید ذرات ‏معلق با‏ استفاده از تصاویر ماهواره‏ای و تحلیل گل‏‏طوفان و گلباد تعیین شده ‏است. تحلیل عاملی چهار منشأ احتمالی را شناسایی کرده است: 1. انتشارات وابسته ‏به خاک؛ 2. انتشارات وابسته ‏به وسایل ‏نقلیه؛ 3. رهاسازی آلاینده‏ها از وسایل ‏نقلیه؛ 4. صنعت و سوزاندن نفت. با توجه به واریانس بالای عامل اول، منابع انتشار وابسته ‏به خاک کمک‏کنندۀ اصلی عناصر اصلی و نادر در PM10در کرمانشاه محسوب می‏شوند. نتایج حاصل از بررسی منشأ ذرات ‏معلق با استفاده از تصاویر ماهواره‏ای نشان می‏دهد که بیشترین فراوانی شکل‏گیری هستة گردوغبار مربوط به شمال ‏غربی و نواحی بین شمال ‏غرب و شمال ‏شرق کشور عراق و در مراحل بعدی شرق سوریه و شمال ‏غرب عربستان است. بررسی گل‏‏طوفان‏ها نشان می‏دهد که عمدتاً بادهای حاکم در منطقه دارای سرعتی کمتر از 5/4 متر بر ثانیه‏اند (حدود 80 درصد).