قدمت اختصار‏سازی در زبان فارسی

نویسندگان

  • لیلا شریفی
  • کیوان زاهدی
چکیده مقاله:

در این پژوهش، صمن بیان اهمیت اختصار‏سازی و ویژگی‏های آن در زبان فارسی، با ذکر نمونه‌هایی از خط میخی فارسی باستان و خط پهلوی، قدمت این فرایند واژه‌سازی را در زبان‏های ایرانی نشان داده‏ایم و با معرفی دو اصل اقتصاد و کم‌کوشی و رابطۀ آنها با زبان، و نیز بیان دیدگاه زیف (1949) و مارتینه (1962)، این فرایند را توجیه‏پذیر دانسته‏ایم. اصل اقتصاد نقش بسیار مهم و تعدیل‌کننده‌ای در زبان دارد؛ به طوری که هر‏گونه تغییر غیر‏اقتصادی که در صرف انرژی و تلاش، هزینۀ زیادی را بر نظام تحمیل کند و مانع فهم باشد، به‏طور خودکار حذف و یا از آن اجتناب می‏شود. طبیعت اقتصاد، معیاری برای تنظیم تمامی جنبه‌های رفتار بشری است و اصل کم‌کوشی آن را کنترل می‌کند. در یک فرایند پویا مثل تغییر زبانی، کلمه‏ها پیوسته در‏حال کوتاه‌شدن، پس‌و‏پیش شدن، حذف‌شدن، قرض‏گیری و دگرگونی معنایی هستند. این رخ‏داد در تمامی زبان‏ها طبیعی است و زبان فارسی نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این مقاله، با ذکر نمونه‌هایی از اختصار‏ات حک‏شده بر سکه‌های ایران باستان و اختصار‏ات هُزوارشی نشان می‌دهیم که جدّ زبان امروزی ما از این فرایند واژه‌سازی به‏خوبی بهره می‌گرفته است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اختصارسازی در زبان فارسی

این مقاله با بررسی انواع اختصار و اختصارسازی در زبان فارسیِ کنونی نگاهی تاریخی نیز به این فرایند واژه‌سازی دارد و با ارائة شواهدی نشان می‌دهد که علیرغم نظر برخی از صاحب­نظرانِ این حوزه، اختصارسازی در زبان فارسی قاعده‌مند و دارای قدمتی دیرینه است و حتی به دوران کتیبه‌نگاری برمی‌گردد. در این پژوهش، نگارندگان این بحث را برپایة اصول اقتصاد[1] و کم‌کوشی[2] گذاردهاند که زیف[3] در سال 1949 مطرح کرده بود...

متن کامل

اختصارسازی در زبان فارسی

این مقاله با بررسی انواع اختصار و اختصارسازی در زبان فارسیِ کنونی نگاهی تاریخی نیز به این فرایند واژه سازی دارد و با ارائة شواهدی نشان می دهد که علیرغم نظر برخی از صاحب­نظرانِ این حوزه، اختصارسازی در زبان فارسی قاعده مند و دارای قدمتی دیرینه است و حتی به دوران کتیبه نگاری برمی گردد. در این پژوهش، نگارندگان این بحث را برپایة اصول اقتصاد[1] و کم کوشی[2] گذاردهاند که زیف[3] در سال 1949 مطرح کرده بود...

متن کامل

اشتقاق در زبان فارسی

هدف مقاله حاضر آن است تا نشان ‌دهد مبحث «اسم جامد و مشتق» در دستور زبان فارسی، الگوبرداری نادرستی از قواعد زبان عربی بوده و منطبق با ساختمان زبان فارسی نیست؛ زیرا فارسی از گروه‌ زبان‌های ترکیبی است و عربی از گروه زبان‌های اشتقاقی. مؤلف با نقد سه دیدگاه متناقض دستورنویسان فارسی در باره اشتقاق، نتیجه می‌گیرد که مبحث اشتقاق در فارسی محدود به «اسم» نیست، بلکه دیگر انواع کلمه نیز ساخت اشتقاقی دارند....

متن کامل

پوچ‌واژه در زبان فارسی

  در این مقاله به بررسی وجود یا نبودِ پوچ­واژه (expletive) در زبان فارسی می­پردازیم. طبق نظر ریتسی(1982 و 1986) در زبان­های ضمیرانداز از آنجا که ضمیر ناملفوظ ارجاعی وجود دارد، ضمیر ناملفوظ پوچ­واژه (expletive pro) نیز موجود است؛ بدین مفهوم که زبان­های ضمیرانداز پوچ­واژۀ فاقد جوهر آوایی نیز دارند. این در حالی است که کریمی(2005) با توجّه به نقض تأثیر معرفگی (definiteness effect) معتقد است که در زبا...

متن کامل

مکث در زبان فارسی

زبانِ گفتار، هم پدیده‌های زنجیری دارد و هم پدیده‌های زبرزنجیری. این پدیده‌ها هریک به‌نوبۀ خود بخشی از زبان را می‌سازد. بدونِ پدیده‌های زبرزنجیری (تکیه، آهنگ، زیروبمی، درنگ[1]، مکث[2] و...)، گفتار، مصنوعی و ماشینی به‌نظر می‌رسد. درمیانِ این پدیده‌ها به پدیدۀ مکث توجه اندکی شده است. این پژوهش با استفاده از روش آواشناسیِ صوت­شناختی و با توجه به متغیر‌های جامعه‌شناسیِ زبان، درپی یافتن ویژگیِ آواییِ مکث، ب...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 2  شماره 4

صفحات  -

تاریخ انتشار 2011-03-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023