مدلسازی ریاضی دو هدفه برای مکان‌یابی ایستگاه‌های دوچرخه با در نظر گرفتن تعداد سفر – مطالعه موردی

افزایش آلودگی هوا و همچنین گرم شدن کره زمین باعث شده است که تمرکز مدیران و برنامه‌ریزان شهری بیشتر معطوف به حمل و نقل پاک و به عبارتی دیگر حمل و نقل همگانی گردد. در همین راستا نیز دوچرخه به عنوان یکی از ارکان حمل و نقل پاک بسیار مورد توجه برنامه‌ریزان قرار گرفته است و سعی در فرهنگ‌سازی برای استفاده از آن می‌کنند. به همین دلیل و برای افزایش استفاده از سیستم‌های اشتراک‌گذاری دوچرخه، در این مقاله به مکان‌یابی ایستگاه‌های دوچرخه و تعیین ظرفیت آن‌ها پرداخته می‌شود و به این منظور در ابتدا به ارائه یک مدل برنامه‌ریزی ریاضی پرداخته می‌شود. در این مدل، تقسیم شهر به تعدادی ناحیه ترافیکی و تعیین تعداد ایستگاه‌های دوچرخه صورت می‌گیرد. اهداف مهم این مدل، کمینه کردن تعداد ایستگاه‌ها و ظرفیتی است که بایستی در سطح شهر ایجاد و نصب گردد و همچنین بیشینه کردن فاصله دو ایستگاه که در ناحیه ایجاد می‌شوند، است. سپس الگوریتم تکاملی چندهدفه معروف به الگوریتم ژنتیک مرتب شده نامغلوب (NSGA-II) برای حل آن استفاده می‌شود. در انتها نیز برای ارزیابی قابلیت اجرایی مدل ارائه شده در این مقاله، مکان‌یابی ایستگاه‌های دوچرخه یک کلان‌شهر به عنوان مطالعه موردی انجام می‌گیرد. نتایج حاصل از اجرای الگوریتم NSGA-II دو جواب را برای مسأله نشان داد که با مقایسه مقادیر تابع هدف در دو جواب بدست آمده نشان داد که جواب دوم که هدف اول مسأله را کمینه و هدف دوم را بیشینه نموده بود مناسب‌تر است.