مطالعه ساختار ژن OeAOX2 مرتبط با ریشه زایی در بین ژنوتیپ های زیتون (Olea europea L.) بومی ایران

زیتون (Olea europaea L.) یکی از مهمترین گونه های باغی در حوزه مدیترانه است که روش تکثیر آن از طریق قلمه می-باشد. ریشه‌زایی قلمه‌ها یکی از فرآیندهای اساسی در ازدیاد گیاه زیتون است. توانایی ریشه‌زایی در قلمه گیاهان و ارقام مختلف بطور معنی‌داری با یکدیگر متفاوت است. از طرفی ژن‌های متعددی در این فرآیند نقش دارند. یکی از این ژن‌ها OeAOX2 می‌باشد که در تعادل انواع اکسیژن واکنشی نقش اصلی را بر عهده دارد و به عنوان ژن کاندید در القای ریشه‌زایی در جمعیت زیتون ایتالیایی حاصل از تلاقی ژنوتیپ‌های لچینو و دلچه آگوجا معرفی شده است. در این مطالعه، توانایی ریشه‌زایی در قلمه‌های 99 ژنوتیپ زیتون ایران از استان‌های مختلف بررسی شد و ژنوتیپ‌ها با توانایی ریشه‌زایی بالا و پایین تعیین شدند. سپس بررسی طول کامل ژن OeAOX2 در دو ژنوتیپ زیتون ایران، دالاهو (ریشه‌زایی بالا) و اوزینه (ریشه‌زایی پایین) به ترتیب از استان‌های کرمانشاه و گلستان، انجام شد. همچنین، توالی این ژن در 20 ژنوتیپ زیتون ایران با ریشه‌زایی بالا و پایین در ناحیه 5’ UTR و اگزون شماره 1 نیز بررسی گردید. بررسی‌های بیوانفورماتیکی طول کامل ژن OeAOX2 در دالاهو و اوزینه نشان داد که چندشکلی‌های زیادی در نواحی اینترون وجود دارد ولی در سطح اگزون‌ها تنها یک چندشکلی مشاهده شد. از سوی دیگر، بررسی چند شکلی‌های این ژن در 20 ژنوتیپ دیگر زیتون ایران مشخص نمود که این چند شکلی‌ها منجر به تغییر اسیدهای آمینه‌ها نمی‌شود و احتمالا ژن OeAOX2 در سطح ترانسکریپتوم و تفاوت بیان، القای ریشه‌زایی را می تواند تحت تاثیر قرار دهد.