مطالعه کیفی عوامل اجتماعی همسرکشی

همسرکشی مسئله‌ای فردی، خانوادگی و اجتماعی است که تأثیر مخرب و نابودکنند‌ای بر امنیت و سلامت عمومی جامعه به جای می‌گذارد. قتل‌های خانوادگی، به خصوص همسرکشی، برخلاف قتل‌های دیگر، خشونتی تصادفی و نامحتمل نیست، بلکه ماجرای غم انگیزی از انواع خشونت خانوادگی، فشارها و پیامدهای زیان‌بار فردی و اجتماعی را در خود پنهان دارد. از این رو هدف مقاله حاضر، کشف علل و عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر پدیده همسرکشی است که در سال‌های اخیر در جامعه ما افزایش داشته و زنان و مردان بسیاری را در جایگاه قاتل یا مقتول درگیر ساخته است. بدین منظور، با روش کیفی از میان پرونده‌های جنایی همسرکشی مربوط به قتل‌هایی که در خلال سال‌های 1380 تا 1387 در استان تهران رخ داده است، 34 پرونده، 17 مورد مربوط به زن‌کشی مردان و 17 مورد مربوط به شوهرکشی زنان، به طور تصادفی انتخاب شده‌اند و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا بررسی و تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می‌دهد که وجود فشارهای روانی ـ اجتماعی بر زنان و مردان در خانواده، در غیاب یا ضعف شبکه‌های حمایت اجتماعی و فردی، همچنین معاشرت با دوستان بزهکار و انسداد راه‌های قانونی مواجهه با این فشارها، همسران را به قتل شریک زندگی سوق داده است. یافته‌ها همچنین تفاوت‌هایی را در الگوی ارتکاب قتل زنان و مردان و عوامل دخیل در ارتکاب قتل توسط آنان نشان داده‌اند. علاوه بر این، متغیرهای جمعیت شناختی و اجتماعی چون پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی زن و شوهر و خانواده منشأ، سن زن و شوهر و تعداد و سن فرزندان نیز بر ارتکاب همسرکشی تأثیر داشته‌اند.