معناشناسی تاریخی واژه «ربّ»
نویسنده
چکیده مقاله:
با توجه به اهمیت و جایگاه محوری اسم «ربّ» در نظام معنایی قرآن‌کریم، در این مقاله با هدف دستیابی به معنای واژه «ربّ» و سیر تاریخی تحول معنا و کاربرد آن در اشاره به «خدای راستین/ خالق» در زبان‌های مختلف سامی و چگونگی راه‌یابی چنین کاربردی به زبان عربی پیش از نزول قرآن‌کریم، از روش معناشناسی تاریخی و زبان‌شناسی تاریخی- تطبیقی استفاده شده‌است. از این‌رو ابتدا واژه «ربّ» عربی با بعضی واژه‌های خویشاوند با آن در خانواده زبان‌های سامی و همچنین زبان مصری مقایسه شده و در نتیجه، علاوه بر دستیابی به مفهوم اصلی «بزرگ» برای واژه «rab» سامی و شناسایی واژه «nib» به‌عنوان خویشاوند مصری «rab» سامی، پیوند میان دو ریشه «r-b-b و r-b-w/y» سامی نیز آشکار شده‌است. سپس با نگاهی تاریخی به واژه «rab» سامی، به کاربرد مفهوم مورد اشاره آن در بافت دینی پیش از اسلام و سایر واژه‌های ناظر به این مفهوم در زبان‌های سامی و متون مختلف دینی یهودیت و مسیحیت پرداخته شده‌است و در نتیجه، علاوه بر تبیینسیر تاریخی کاربرد معنای «سرور/ صاحب اختیار» در اشاره به «خدای راستین/ خالق» و معرفی واژه‌های «’Adonāy» عبری، «Kyrios» یونانی، «Mār’/ Māry» آرامی و «Moryo» سریانی، که همگی به همین مفهوم اشاره داشته‌اند، با توجه به شواهد باستان‌شناختی آشکار شده‌است که واژه «rab» نخستین‌بار در اوایل قرن پنجم میلادی و در زبان سبئی به‌عنوان اسمی از نام‌های خدا به‌کار رفته و چنین کاربردی از زبان سبئی به حجاز و زبان عربی بستر نزول قرآن‌کریم راه یافته‌است.
منابع مشابه
معناشناسی نوین از واژه شیطان
واژه «شیطان» که به دفعات در قرآن کریم آمده است، از پیدایش لفظ تا کسب مفهوم قرآنی اش تطور قابل ملاحظه ای داشته است. با معناشناسی این واژه به‌روش تاریخی، معلوم می شود بر خلاف تصور اکثر اهل لغت، لفظ «شیطان» اشتقاقی از ریشه «شطن» به معنی دور شد یا «شیط» به معنی سوخت و هلاک شد، نیست، بلکه در پیدایش این کلمه و حتی تطور معنای آن تا مفهوم قرآنی اش انتقال معانی حسی مقدم بوده است. اما در بخش معناشناس...
متن کاملمعناشناسی تاریخی و توصیفی واژه قرب در قرآن کریم
چکیده واژه قرب دارای مشتقات، وجوه معنایی و واژگان هم حوزه مختلفی در دوره جاهلی و قرآنی است. معنای وضعی و اولیه قرب مفهومی مانند تهیگاه آدمی یا قراب و غلاف شمشیر بوده است. اولین سئوال این است که این واژه چه تطورات معنایی یافته و چه وجوه معنایی دارد؟ این سئوال با بررسی این واژه در دوره های جاهلی و قرآنی پاسخ داده می شود. یکی از واژه های مهم و قابل بررسی واژه قربی است این واژه در آیه 23سوره شوری ...
معناشناسی واژه «احسان» در قرآن
واژه «احسان» یکی از کلمات بنیادین قرآن است که در ساخت دستگاه فکری و جهان بینی قرآنی نقش مهمی را ایفا می‌کند. این واژه در ادبیات قرآنی به دلیل ارتباط معنایی با سایر مفاهیم بنیادین قرآن مثل تقوا و ایمان، شامل حوزه معنایی گسترده‌ای است. گستردگی شبکه معنایی این واژه در فرهنگ قرآنی به دلیل چرخش اساسی معیار حسن از سلایق شخصی به معیار توحیدی است. در این نوشتار ضمن بررسی معنای لغوی احسان و مقایسه مصادی...
متن کاملمعناشناسی تاریخی و توصیفی واژه امامت در قرآن
موضوع این پژوهش معناشناسی تاریخی توصیفی واژه امامت است. همانطور که در عنوان پژوهش ذکر شده است، به معنا شناسی تاریخی و توصیفی واژه امامت می پردازیم، جنبه نو آوری پژوهش، روش آن است چرا که در این باب کارهای فراوانی انجام شده است ولی نه با این روش. دراین پژوهش به موضوعات ذیل پرداخته می شود: تطورات معنایی امامت ( معنای اولیه واژه و تغییرات معنایی آن در سه دوره قبل از قرآنی و قرآنی و پس از قرآنی)، وج...
15 صفحه اولمعناشناسی تاریخی - توصیفی واژه «امر» در قرآن کریم
این پایان نامه در چهار فصل گردآوری شده است. فصل اول شامل کلیات و مفاهیم تحقیق بوده که تعریفی از معناشناسی و انواع آن ارائه گردید. بافت که از مهمترین مباحث مطرح در علم معناشناسی است آورده شده و در آخر به توضیحاتی در مورد علم وجوه و نظایر پرداخته شد. فصل دوم به معناشناسی تاریخی واژه امر می پردازد که ابتدا معانی امر در فرهنگ لغتها بررسی شده و بعد معانی امر و مشتقاتش در نزد شعرای جاهلی و مخضرم و نم...
منابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 4 شماره 2
صفحات 77- 120
تاریخ انتشار 2015-09-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023