معنی‌شناسی جملات امری در فارسی
نویسنده
چکیده مقاله:
پژوهش حاضر، به تحلیل جملات امری از دیدگاه معنی‌شناسی صوری می‌پردازد. این جملات، افزون بر معنای «دستوری»، به‌عنوان یک نیروی منظوری پیش‌فرض، از طیف وسیعی از نیروهای منظوری دیگری نیز برخودارند. با توجّه به تعدّد معانی این ساخت در فارسی، در این مقاله کوشیده می‌شود به‌گونه‌ای نظام‌مند، به تبیین این نیروهای منظوری چندگانه پرداخته شود. بدین‌منظور، با بهره‌گیری از رویکرد «معنی‌شناسی جهان‌های ممکن» کراتزر در زمینة تبیین عناصر وجهی و نیز با الگوگیری از قیاس معنی‌شناسی ساخت‌های امری بر پایة معنی‌شناسی عناصر وجهی، به وسیلة شواگر، در این پژوهش نشان داده می‌شود که ساخت امری در فارسی در لایة زیرین خود، تنها از نیروی منظوری واحد «دستور» برخوردار است و خوانش‌های چندگانة این ساخت نظیر «قدغن»، «درخواست» و... ناشی از تأثیر عوامل موقعیّتی خاصّی است که جملة امری در آنها به کار می‌رود. در واقع، جملة امری، حاوی یک «عملگر وجهی« است که به فعل وجهی «باید» شبیه است. این عملگر، نوعی «الزام» را به‌عنوان «نیروی وجه» نسبت به «زمینة مشترک» گوینده و مخاطب به‌عنوان «پایة وجه» و محدودیت‌هایی از نوع «مبتنی بر اولویّت» به‌عنوان «منبع ترتیب» بیان میکند. اتّخاذ چنین رویکردی، بدان معناست که تبیین خوانش‌های مختلف ساخت‌های امری مستلزم پیوند معنی‌شناسی با کاربردشناسی است.
منابع مشابه
رویکردی کمینه‌گرا به نوع‌بندی نحوی جملات امری در فارسی
مقالة حاضر تلاش میکند شیوة نوع‌بندی جملات امری را در گونة گفتاری فارسی در قالب برنامة کمینه‌گرا تبیین نماید. از اینرو، با الگوگیری از رویکرد هان و شواگر سازوکار حاکم بر جوازدهی جملات امری در فارسی بررسی میگردد. چارچوب نظری این پژوهش، نظریة بازبینی مشخصه‌ها و فرضیة گروه متمم‌نمای انشقاقی ریتزی (1997) است. ابتدا استدلال می‌شود که در ساخت‌های امریِ بی‌نشان و نشان‌دار، حرکت آشکار فعل به هستة گروه...
متن کاملبررسی کارکردهای دینی و اخلاقی جملات پرسشی و امری در قصاید سنایی
ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی یا حکیم سنایی (۴۷۳ـ۵۴۵ قمری)، از بزرگ‌ترین شاعران قصیده‌گو و مثنوی‌سرای زبان فارسی است. قصایدش دارای مضامینی چون مدح، ارشاد و پند و منقبت است. سنایی زبان را خوب می‌شناسد و به تمامیِ دقایق و مهارت‌های آن آشناست. در قصاید سنایی، توصیف و ستایش و حکمت و اندرز و حدیث نفس و سرزنش و ملامت وجود دارد. موارد فراوانی از جملات انشایی (جملات پرسشی، امری، تعجبی و نهی) در قص...
متن کاملجملات شرطی رویدادی در زبان فارسی
ساخت‌های شرطی عبارت‌های زبانی متشکل از بندی وابسته و بندی پایه هستند که وقوع پدیده یا وضعیتی را به وقوع پدیده یا وضعیتی دیگر مشروط می‌سازند. در این مقاله با رویکردی کمینه‌گرا بند شرطی در زبان فارسی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در روند این بررسی، با استفاده از اصول نظریۀ مرجع‌گزینی و برخی آزمون‌های حذف نشان می‌دهیم که بند شرطی جمله‌‌آغازین به عنوان افزوده به گروه زمان و در مواردی به فرافکن‌های ب...
متن کاملمقایسة جملات بدون شخص در زبان روسی و فارسی
جملات بدون شخص یکی از موضوعات مهم زبان روسی است که بسیاری از زبانشناسان روسی به آن پرداخته اند. و آن عبارت از جملاتی است که اشاره به فاعل ظاهری ندارد و اثری از آنچه که در دستور سنتی روسی به آن فاعل می گویند در این گونه جملات دیده نمی شود. جملات بدون شخص در زبان روسی گاهی بر حالت انسان دلالت دارند‘ زمانی به چگونگی محیط اطراف اشاره می کنند و گاهی نیز نشان دهندة الزام یا عدم الزام و امکان یا عدم ا...
متن کاملتوزیع پرسشواژه در جملات پرسشی تک‌پرسشواژه‌ای در فارسی
این پژوهش که از روشی کیفی تبعیت میکند؛ درپی آن است تا توزیع پرسشواژه در جملات پرسشی تک پرسشواژه‌ای در فارسی را در چارچوب رویکرد اشتقاقی و نحوفاقدمشخصه مورد بررسی قرار داده و نشان دهد که چرا در بعضی ساختارها پرسشواژه ضرورتاً به صورت درجا ظاهر میگردد، درحالیکه در برخی از ساختها درجابودن یا نبودن آن، کاملاً اختیاری است. در این پژوهش زبانها را باتوجه به تنوع توزیع پرسشواژه در آنها به دو دسته ی زبان...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 6 شماره 21
صفحات 99- 126
تاریخ انتشار 2018-07-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023