مغفول ماندن عدالت‌محوری آموزش عالی سلامت در «برنامه تحول و نوآوری آموزش» و «سند گسترش جغرافیایی آموزش عالی سلامت»

نامه به سردبیر برنامه تحول و نوآوری در آموزش عالی سلامت که بر مبنای دوازده سیاست کلی تدوین و به دانشگاه­های علوم پزشکی کشور که در قالب کلان مناطق سازماندهی شده­اند (1)، ابلاغ شد. دو بسته مهم این برنامه که توسط دانشگاه ­های کلان مناطق در حال پی­گیری هست، «بسته آموزش پاسخ­گو و عدالت محور» و «آمایش سرزمینی، ماموریت گرایی، تمرکز زدایی و توانمندسازی دانشگاه­ ها»   می­باشد. هر دو بسته بر مبنای دو سیاست کلان (نهادینه ­سازی رویکرد آموزش پاسخ­گو در نظام سلامت و گسترش عدالت در آموزش عالی سلامت) طراحی شده­اند. مطالعات زیادی از جنبه­ های مختلف برنامه تحول و نوآوری را بعد از اجرا مورد بررسی قرار داده ­­اند (2). آن­چه هم در سند گسترش جغرافیایی در آموزش عالی سلامت و هم در بسته آموزش پاسخ­گو و البته جدی­تر در بسته آمایش سرزمینی مورد توجه قرار گرفته است، راه­ اندازی مجتمع ­های عالی سلامت (به تعداد 240 مورد تا پایان 1404) در کشور است. بر اساس سند گسترش جغرافیایی در آموزش عالی سلامت، توصیه شده تا در شهرهای کم­تر برخوردار با استفاده از توان آموزشی موجود در شبکه­ های بهداشت و درمان، مجتمع­ها راه اندازی شوند تا بتوانند دوره ­های مهارتی، حرفه­ ای، مقاطع کاردانی و حتی بعضی از رشته ­های کارشناسی را بر اساس نیاز منطقه پرورش دهند. ن نگارندگان این سطور اعتقاد  دارند که راه­اندازی مجتمع عالی سلامت با روح عدالت طلبی که اساس سند گسترش جغرافیایی در آموزش عالی سلامت و برنامه تحول و نوآوری در آموزش عالی سلامت است، در تناقض کامل هست. توسعه رشته های کاردانی (ویا حتی کارشناسی) در قالب مجتمع عالی سلامت در مناطق کم­تر برخوردار باعث می­شود جوانان مستعد این مناطق با توجه به تخصیص امتیازات بومی، به مقاطع پایین تحصیلی سوق داده شوند. در مقابل جوانان مناطق برخوردار امکان ادامه تحصیل در رشته/مقاطع بالاتر را دارند. این مسئله در بلندمدت، ناخودآگاه جوانان مناطق کم­تر برخوردار را به سمت رشته­ های کاردانی مهارتی و حرفه ای سوق خواهد داد که می تواند باعث هدررفت جوانان مستعد کشور شود. به علاوه در سند گسترش جغرافیایی آموزش عالی سلامت، یکی از اهداف راه ­اندازی مجتمع عالی سلامت، برگزاری دوره­های مهارتی و حرفه ای مرتبط با رشته ­های علوم پزشکی است. این در حالی است که در مورخ 95/04/13 آیین نامه نظام آموزش مهارتی و حرفه ای وزارت بهداشت به دانشگاه ­ها ابلاغ شد که اجرای آن به اداره آموزش مداوم دانشگاه­ ها سپرده شده است. به این ترتیب تاسیس مجتمع عالی سلامت برای برگزاری دوره ­های مهارتی و حرفه­ ای یک موازی­ کاری محسوب می­ شود.