مقایسه روش کیسه‌های نایلونی (in situ) و روش آزمون گاز در تعیین ارزش غذایی مواد خوراکی

به منظور تعیین ارزش غذایی بعضی از مواد خوراکی با روشهای مختلف مانند روشهای کیسه‌های نایلونی (nylon bag) و روش آزمون گاز (gas test) تحقیق حاضر انجام شد. در این پژوهش تعداد شش راس گاو اخته فیستولا گذاری شده (3 راس هلشتاین و3 راس سیستانی)، در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو مشاهده در هر تکرار مورد استفاده قرار گرفتند . مقدار گاز تولیدی در زمانهای 0، 2، 4، 6، 8، 16، 24، 48، 72 و 96 ساعت و تجزیه پذیری به روش کیسه‌های نایلونی در زمانهای 72،48،24،16،8،4،0 و 96 ساعت اندازه‌گیری گردید. خوراکهای مورد آزمایش در این پژوهش یونجه خشک، کاه گندم، علوفه ذرت سیلو شده ، کنسانتره (جو : 63% - کنجاله پنبه: 21% -سبوس گندم: 14% - آهک: 1% - مکمل معدنی: 5/0% - مکمل ویتامینه: 5/0% ) و پنبه دانه بودند که دامهای مورد آزمایش در حد نیاز نگـهداری با آنها تغذیه شدند . تجزیه پذیری ماده خشک پس از 96 ساعت انکوباسیون برای یونجه، کاه گندم و ذرت سیلو شده به ترتیب 52/71، 02/51 و 89/77 درصد و در زمان 48 ساعت برای کنسانتره و پنبه دانه به ترتیب 59/80 و 51/53 درصد و نتایج حاصل از تجزیه پذیری موثر ماده خشک برای موارد فوق با تغذیه در سطح نگهداری به ترتیب برابر 40/64، 70/36، 43/66، 03/76 و 16/48 درصد بود. تجزیه پذیری ماده خشک خوراکهای مورد آزمایش در زمان 24 ساعت به ترتیب 93/66، 57/33، 24/68، 83/79 و 71/48 درصد بود. میزان گاز تولیدی خوراکهای یونجه، کاه گندم و ذرت سیلو شده در ساعت 96 انکوباسیون به ترتیب برابر 51، 45 و 5/75 میلی‌لیتر و برای کنسانتره و پنبه دانه در ساعت 48 انکوباسیون 81 و 5/58 میلی لیتر بود. ضریب همبستگی بدست آمده بین تجزیه پذیری ماده خشک و میزان گاز تولیدی برای خوراکهای مورد آزمایش به ترتیب 99/0، 99/0، 99/0، 96/0 و 99/0 بود و این ضریب بین تجزیه پذیری پروتئین خام و میزان گاز تولیدی به ترتیب 97/0، 99/0، 99/0، 99/0 و 98/0 بود. با توجه به همبستگی بالا بین تجزیه پذیری ماده خشک، تجزیه پذیری پروتئین خام، تجزیه پذیری دیواره سلولی و تجزیه پذیری دیواره سلولی منهای همی سلولز با میزان گاز تولیدی، روابط تابعیت بین فراسنجه‌های فوق و گاز تولیدی برای تخمین میزان تجزیه پذیری این فراسنجه‌ها از روی میزان گاز تولیدی بدون انجام آزمایشات هضمی محاسبه گردید. به عنوان مثال رابطه تابعیت بین میزان تجزیه پذیری ماده خشک یونجه و گاز تولیدی آن: ‎‎Y = 35.724 + 0.714 x بود که با توجه به مقدار گاز تولیدی51 میلی‌لیتر در زمان 96 ساعت، معادله فوق، تجزیه پذیری ماده خشک یونجه را در این ساعت 14/72 درصد برآورد می‌کند که از نظر آماری با مقدار 52/71 درصد حاصل از آزمایشات کیسه‌های نایلونی تفاوت معنی‌داری را نشان نمی‌دهد.