مقایسه عملکرد روش های رگرسیون آماری و فازی در تخمین تابع تقاضای بنزین (مطالعۀ موردی در ایران)

بنزین از کلیدی‌ترین فرآورده‌های انرژی در حمل‌ونقل مسافر در ایران به‌شمار می‌رود. مصرف روزافزون بنزین و نیاز به سیاستگذاری‌های صحیح در راستای مدیریت تقاضای بنزین، شناخت ساختار تقاضای فرآوردة بنزین را به اولویت بسیاری از برنامه‌های تحقیقاتی در ایران بدل ساخته است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های موجود در این میان، درنظرگرفتن نااطمینانی‌های ناشی از شکست‌های ساختاری اقتصادی، تغییر در سیاستگذاری‌ها، نبودن داده‌های دقیق و ابهام در روند آتی است. این تحقیق تلاش می‌کند با بهره‌گیری از الگوهای متنوع شبیه‌سازی، به شناختی بهتر از عوامل مؤثر بر تقاضای بنزین در ایران دست یابد. از این‌رو، با استفاده از رگرسیون‌های آماری و فازی، به تخمین تابع تقاضای بنزین در ایران در بازة زمانی 1360-1386 پرداختیم و متغیر‌های مؤثر بر تقاضای بنزین معرفی شدند. سپس مدل‌های دو روش با استفاده از معیار‌های استاندارد مقایسه شدند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد علی‌رغم برتری نسبی روش رگرسیون آماری، دو روش آماری و فازی دارای دقت کافی و عملکرد مناسب در برآورد و پیش‌بینی تقاضای سرانة بنزین در ایران هستند. همچنین، از میان متغیرهای تخمین، تنها سه متغیر قیمت بنزین، متغیر سهم سرانة خوردو و متغیر روند دارای اثر معنادار بر متغیر وابستة مصرف سرانة بنزین است و متغیر درآمد سرانه اثر معناداری بر مصرف سرانة بنزین ندارد.