موزه های باستان شناختی و نقش آن در توسعه ی گردشگری میراث فرهنگی در شهرهای تاریخی (مطالعه ی موردی: موزه ی خانه ی کلبادی شهر ساری)

امروزه بهره‌گیری فرهنگی و اقتصادی از منابع میراث شهرهای تاریخی به یکی از رویکردهای رایج و مطلوب در سراسر دنیا بدل شده است. این رویکرد بر رابطه‌ی دوجانبه و دیرینه‌ میان گردشگری و میراث فرهنگی مبتنی است. مجموعه‌های تاریخی فرهنگی همچون موزه‌ها که به مثابه یک شناسنامه، نشانگر هویت تاریخی و ملی اقوام و جوامع هستند، جاذبه‌ها و منابع محوری حوزه‌ی گردشگری میراث محسوب می‌شوند. بنابراین عملکرد این منابع در جذب گردشگران با هدف انتفاع فرهنگی و اقتصادی از اهمیت شایانی برخوردار است. مقاله‌ی حاضر به بررسی توسعه‌ی گردشگری میراث فرهنگی با تأکید بر عملکرد نهاد موزه در شهرهای تاریخی ساری پرداخته است. داده‌های پژوهش با روش کتابخانه‌ای (مطالعه‌ی منابع مکتوب) و میدانی (ابزار پرسشنامه) گردآوری شده است. برای پردازش و تحلیل داده‌ها نیز از نرم افزار spss و آزمون‌های اتا، پیرسون، تی تک‌نمونه‌ای و رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد، میان نگرش زنان و مردان نسبت اهمیت توسعه گردشگری میراث در شهر ساری تفاوتی دیده نمی‌شود. اما نگرش این دو جنس نسبت به اهمیت عملکرد موزه متفاوت است. بعد عملکرد موزه در این پژوهش، تأثیر معناداری بر توسعه‌ی گردشگری میراث فرهنگی شهر ساری داشته است. بتای محاسبه شده برای بعد عملکرد موزه خانه‌ی کلبادی نشانگر سهم بیش از 60 درصدی آن بر توسعه‌ی گردشگری میراث فرهنگی و اهمیت عملکرد موزه در این حوزه است. در این خصوص باید اذعان داشت، آنچه که مخاطب در موزه با آن مواجه می‌شواد، مجموعه‌ای از فعالیت‌های تخصصی است که در محیط موزه در جریان است. در حقیقت رابط میان مخاطبان و اشیاء فرهنگی صامت در موزه‌ها، عملکرد موزه است که عمدتا از طریق نیروی انسانی متخصص طراحی و اجراء می‌شود. همچنین معیار عملکرد فنی موزه با بتای 404. بیشترین سهم را در توسعه‌ی گردشگری میراث داشته است که این امر نشانگر رعایت دقیق مسائل حفاظتی مرتبط با اشیاء است و معیار کیفیت خدمات با بتای 076. کمتر سهم را توسعه گردشگری میراث مبتنی بر موزه‌ی خانه‌ی کلبادی داشته است که این وضعیت نیز با کمیت و کیفیت ارائه خدمات فرهنگی از سوی موزه و کارکنان آن به گردشگران در ارتباط است.