نقش سرمایه فرهنگی در تحقق شهروندی بوم شناختی

توسعه صنعتی و فناورانه جوامع، تغییر الگوی مصرف زمین، و مدیریت نادرست در بهره‌برداری از طبیعت، موجب آسیب‌پذیری چرخه حیات، ارگانیسم‌های گیاهی و جانوری و چشم‌اندازهای طبیعی شده است. در این راستا، جامعه‌شناسی محیط زیست با تکیه بر تفسیر بوم‌شناختی، در پی بررسی مشکلات زیست‌محیطی با بهره‌گیری از دانش جامعه‌شناسی است؛ بنابراین، گونه جدیدی از شهروندی با عنوان «شهروندی بوم‌شناختی» شکل گرفته است که بر وظیفه‌مندی و مسئولیت‌پذیری متعهدانه شهروندان مبتنی است و نشان می‌دهد که سرمایه فرهنگی می‌‌تواند در افزایش مسئولیت‌پذیری شهروندان نقش مهمی ایفا کند. در این مقاله ارتباط شهروندی بوم‌شناختی و سرمایه فرهنگی با استفاده از روش پیمایشی بررسی شده است. ابزار پژوهش، پرسش‌نامه بوده که با بهره‌گیری از پژوهش‌های خارجی، طراحی و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی مؤلفه‌های آن، مشخص و بومی‌سازی شده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان بالای 15 سال شهر تبریز در سال 1394 هستند که 670 نفر از آنان با استفاده از فرمول کوکران و به شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌‌دهد که شهروندی بوم‌شناختی با میزان 57/78 درصد، از وضعیت نسبتاً خوبی در بین شهروندان تبریزی برخوردار است، لیکن، میزان برخورداری شهروندان از سرمایه فرهنگی (97/52 درصد) تا حدی کم بوده است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان می‌دهد که بین سرمایه فرهنگی و ابعاد آن (غیر از بعد نهادی) با شهروندی بوم‌شناختی، ارتباط مثبت و معنی‌داری وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون نیز حاکی از این است که ابعاد سه‌گانه سرمایه فرهنگی توانسته‌اند 4/7 درصد واریانس مربوط به شهروندی بوم‌شناختی را تبیین کنند.