نگرشی تطبیقی بر عدم تمرکز محلی در ایران

مسلم آقایی طوق1*   1. استادیار حقوق عمومی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران   دریافت: 15/3/1396                                          پذیرش: 20/6/1396 چکیده عدم تمرکز محلی از مهم‏ترین فنون مدیریت نظام‏های سیاسی بسیط و یکی از ابزارهای مهم برای مشارکت مردم در امور محلی بوده و عبارت است از اعطای شخصیت حقوقی به واحدها یا تقسیمات سرزمینی و شناسایی صلاحیت عام تصمیم‏ گیری در امور محلی توسط شوراهای منتخب. اهمیت این اصل به‏حدی است که برخی از قوانین اساسی مانند قانون اساسی فرانسه بر آن تأکید کرده‏‌اند. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به این اصل اشاره نشده است. نگاهی به نظام شوراهای اسلامی در ایران و مقایسه‌‏ی آن با فرانسه نیز نشان می‏دهد با آنکه دو شورای شهر و روستا در ایران به ‏طور مستقیم توسط مردم محل انتخاب می‏شود، واحدهای سرزمینی همچون شهر، شهرستان و استان فاقد شخصیت حقوقی‏‌اند و صلاحیت عام تصمیم‌‏گیری در امور محلی نیز ندارند. در نتیجه دو عنصر از عناصر سه‏ گانه‏‌ی عدم تمرکز محلی در نظام حقوقی ایران مورد پذیرش واقع نشده است. به همین سبب، به‏ نظر می‏رسد شوراهای اسلامی جلوه‏ای از اصل مشورت در اسلام هستند نه عدم تمرکز محلی؛ آن‏گونه که در حقوق اداری فرانسه وجود دارد. روش پژوهش حاضر تحلیلی- تطبیقی است.     * نویسنده مسئول                                                                    [email protected]