واژه هوش در نی نامه

واژۀ هوش در نی نامه *   دکتر پارسا یعقوبی1 استادیار دانشگاه کردستان     چکیده  با توجّه به تفاسیر و شرح­هایی که دربارۀ مثنوی ـ به­ویژه نی نامه ـ نوشته شده است، تا به حال هیچ یک از شارحان و مفسّران به معانی چند گانه واژۀ هوش در «نی نامه» توجّه نکرده است یا آنکه غیر از معنی رایج و آشنای آن واژه، معنای دیگر آن را محتمل ندانسته است. با این وصف، معنای غیر مشهور آن یعنی مرگ و نیستی، در سایة معنای مشهورش ـ زیرکی و آگاهی ـ پوشیده مانده است. نگارنده بر این باور است که با توجّه به بافت کلامی نی نامه، از میان معانی دوگانه و متباین واژۀ مذکور، معنی اخیر محتمل­تر می­نماید. زیرا واژۀ هوش در معنای مرگ، مفهوم اصطلاح عرفان«فنا» را بیان می­کند و این امر کاملاً با دلالت­های بافت کلامی نی نامه، منطبق است. برای اثبات این ادعا، نشانه­های بافت کلامی در چند سطح بررسی شده است.     واژگان کلیدی: مولوی، مثنوی معنوی، نی­نامه، هوش، فنا.     *تاریخ دریافت مقاله: 14/01/1390                    تاریخ پذیرش نهایی:24/04/1391 1- نشانی پست الکترونیکی نویسنده:[email protected]