کاربرد ویژگی‎های رسوب‌شناسی برای تعیین منشأ تپه‌های ماسه‌ای حاشیه غربی دریاچه ارومیه

شناخت دقیق منشأرسوبات تپه‌های ماسه‌ای و تعیین حساسیت آنها به فرسایش از اهمیت بالایی برخوردار است که موجب می‌گردد  فعالیت­های اجرایی مبارزه با فرسایش در مناطق حساس‌تر متمرکز شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی خصوصیات رسوب‌شناسی  و طبقه‌بندی تپه‌های ماسه‌ای ایجاد شده در حاشیه غربی دریاچه ارومیه است. در پژوهش، ابتدا نقشه رخساره‌های ژئومورفولوژی منطقه تهیه و سپس به ترتیب 21 نمونه از منطقه برداشت و12 نمونه از تپه‌های ماسه‌ای (رو و  و پشت به باد) برداشت شد. نتایج دانه‌بندی مشخص کرد که فراوانی قطر ذرات در تپه‌های ماسه‌ای 125-500 میکرون است که نشانة فاصلة حمل کوتاه و نزدیک بودن محل برداشت رسوبات است. همچنین جور‌شدگی ذرات در منطقة برداشت رسوب ضعیف و در تپه های ماسه‌ای خوب تا متوسط هستند. از نظر چولگی نیز از ذرات خیلی ریز، ریز، متقارن، درشت و خیلی درشت و از نظر پخ شدگی نیز از خیلی پهن، پهن و متوسط متغیرند. نتایج موفورسکوپی دانه‌های کوارتز در الک250 میکرون نیز مشخص کرد که در رسوب‌های تپه‌های ماسه‌ای حدود53 % دانه‌ها به صورت هاله و 4/14% درخشان که بیانگر تأثیر فرایندهای آبی و حدود40 % دانه‌ها نیز  به صورت مات که نشان از حمل ذرات توسط باد دارند. از نظر مقدار شوری بر اساس طبقه‌بندی بسلر، تپه‌ها در گروه شور و شدیدا شور قرار گرفته است که این موضوع نشان می‌دهد بادهای محلی ذرات ریز نمک را از سمت دریاچه ‌ارومیه به‌طرف تپه‌ها حمل نموده است. ژسروی سطح دریاچه و ایجاد اراضی شور جدید از یک سو و خشکتر شدن اراضی حاشیه مرطوب موجب ایجاد منابع برداشت رسوب و تشکیل تژه­های ماسه ای جدید شده است.