کارکردهای هستی‌شناختیِ علّیّت تحلیلی در فلسفه‌ی اسلامی
نویسنده
چکیده مقاله:
فیلسوفان مسلمان در برخی از مواضع که کثرت وجودی (خارجی) برقرار نیست، علّیت را متحقّق دانسته‌اند، که ملاصدرا این قسم علّیت را به تحلیل عقلانی می‌‌داند. علّیت جوهر برای عرض، ماده برای صورت، ماهیت برای لوازم خود و... را می‌توان از مصادیق علّیت تحلیلی دانست. علّیت تحلیلی کارکردهای متعدّدی در فلسفه‌ی اسلامی به دنبال دارد. این کارکردها به دو دسته طبقه‌بندی می‌شوند: کارکردهای معرفت‌شناختی و کارکردهای هستی‌شناختی. در این مقاله به کارکردهای هستی شناختی علیت تحلیلی پرداخته می شود. کارکردهای هستی-شناختی علّیت تحلیلی عبارتند از: 1. علیت وجود برای ماهیات، حیثیات اندماجی و شأنی، و تحقّق ثبوتی آنها. 2. رفع تناقضات درون‌متنی در مسائلی مانند رابطه‌ی «علّیت و کثرت»، «ادلّه‌ی حرکت جوهری» و «توقّف ممتنعَین یا واجبَینِ بالذّات بر یکدیگر». 3. اثبات وحدت شخصیه‌ی وجود. 4. نزاع معنویِ فیلسوف و متکلّم در باب ملاک احتیاج معلول به علّت. : 1. علیت وجود برای ماهیات، حیثیات اندماجی و شأنی، و تحقّق ثبوتی آنها. 2. رفع تناقضات درون‌متنی در مسائلی مانند رابطه‌ی «علّیت و کثرت»، «ادلّه‌ی حرکت جوهری» و «توقّف ممتنعَین یا واجبَینِ بالذّات بر یکدیگر». 3. اثبات وحدت شخصیه‌ی وجود. 4. نزاع معنویِ فیلسوف و متکلّم در باب ملاک احتیاج معلول به علّت.
منابع مشابه
علیت در حکمت اسلامی
این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال است که اصل علیّت با کدامیک از نظامهای فلسفی « اصالت ماهیت»،«تباین موجودات» و «تشکیک وجود» سازگار است؟ و در صورت ابتناء آن به تشکیک وجود چه حکم و تفسیری پیدا می کند؟ جهت پاسخ به پرسش یاد شده باید گفت که علیّت مورد بحث در اینجا همان رابطة وجودی ذاتی میان دو چیز است و فلاسفة اسلامی جهت کشف و اثبات آن، سه راه در پیش گرفته اند: 1) اثبات آن با استناد به ممکن بالذات بود...
متن کاملعلیت در حکمت اسلامی
این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال است که اصل علیّت با کدامیک از نظامهای فلسفی « اصالت ماهیت»،«تباین موجودات» و «تشکیک وجود» سازگار است؟ و در صورت ابتناء آن به تشکیک وجود چه حکم و تفسیری پیدا می کند؟ جهت پاسخ به پرسش یاد شده باید گفت که علیّت مورد بحث در اینجا همان رابطة وجودی ذاتی میان دو چیز است و فلاسفة اسلامی جهت کشف و اثبات آن، سه راه در پیش گرفته اند: 1) اثبات آن با استناد به ممکن بالذات بود...
متن کاملجایگاه اصل علیت در الهیات اسلامی
عباس ایزدپناه[1] اصغر آقایی[2] این تحقیق در تلاش است تا با بررسی اجمالی موضوعات مختلف کلامی و فلسفی که با علیت رابطهای مستقیم دارند، دایره بسیار گسترده این بحث را روشن کند تا در پرتو آن به اهمیت شگرف بحث علیت برسیم. روشن است که از یک سو میان مسأله علیت با مسائل کلامی...
متن کاملکارکردهای مدیریت در جامعه اسلامی
مدیریت نوعی مسئولیت فراتر از مسئولیت های عمومی و اجتماعی است. مدیریت دخالت در مصالح و مفاسد دیگران و به نوعی تصرف در خواسته ها بلکه خرد و اندیشه آنان است. بسیاری ازآفات اعم از خیر و شر به طورکامل در مدیریت ها نمایان می شود. از آن جا که تعارض در منافع و مضرات در قلمرو مدیریت بسیار حساس و زمینه ساز ظهورآ فات درونی است، مدیریت صحیح، باید همراه با شرایط و ویژگی هایی باشد تا مدیر گرفتار خسارت م...
متن کاملتحلیلی بر اجازه‌نامه‌ها و کارکردهای آن در عصر صفوی
اجازه، به عنوان یکی از طرق تحمل حدیث و حفظ احادیث از تحریف، به مرور در جهت تضمین درستی آثار علمی، به دیگر علوم نیز سرایت کرد و از ضروریات نظام آموزش اسلامی قرار گرفت و کارکردهای مختلفی یافت. اما پرسش این است که در عصر صفوی با رسمیت یافتن مذهب تشیع، اجازه نامه ها چه روندی را طی کردند و چه کارکردی داشتند؟ این نوشتار، تلاش میکند با استفاده از اجازه نامه های عصر صفوی، به ویژه آن‌چه در جلد آخر<...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 8 شماره 20
صفحات 225- 248
تاریخ انتشار 2018-08-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023