گونه‎شناسی بافت های روستاشهری؛ گام نخست در چشم‌اندازسازی روستاشهرها (مطالعۀ موردی گونه‎شناسی: بافت‌های روستاشهری یزد)

نویسندگان

  • رضا اکبری مربی دانشگاه یزد، دانشکدۀ هنر و معماری، گروه شهرسازی، یزد، ایران
  • مسعود قادریان دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده مقاله:

همزمان با رشد برون‎زای بافت‌های شهری به سوی روستاها و مراکز زیستی پیرامونی، علاوه‎بر بافت‎های مرکزی شهرها، روستاهای الحاقی نیز در جریان توسعه با جایگزینی جمعیت، نیل به حاشیه­نشینی دارند و بافت‌های جدید مسئله­دار شهری با ماهیت روستایی پدید می‎آیند. روستاها در جریان این الحاق مهلت سازگاری و تطابق و در یک کلمه، شهری­شدن ندارند و این آغازگر مسئله در دو بستر متفاوت، یعنی شهر و روستاهایِ الحاقی به شهر است. به‎واسطۀ گستردگی این نوع الحاق­ها، پژوهش در زمینۀ چرایی و چگونگی پیدایش بافت­های روستاشهری و بیان پیشینه و رویکردهای گوناگون نسبت به این‎گونه بافت‎ها دارای ضرورت موضوعی، موضعی و زمانی است. برای امکان ارائۀ رهیافت‎هایی برای چشم‍اندازسازیِ بافت­های روستاشهری، گونه­بندی بافت­های روستایی الحاقی گام نخست است. این نوشتار با هدف تعریفِ مبنایی برای گونه­شناسی بافت‌های روستاشهری، با استفاده از روش پژوهش اکتشافی ـ توسعه‎ای؛ اصول راپاپورت برای قاعده‎مندسازی گونه‎شناسی، ازجمله به‎کارگیری شاخص‎های متعدد (گونه‎شناسی چندشاخصه‎ای)، پرهیز از تشخیص گونۀ ایده­آل و خالص و انتخاب معقولانۀ شاخص­ها و تعمیم نظریۀ شکلِ شهریِ لینچ را مبنا قرار داده و رفتار روستا و شهر را در جریان الحاق 15 نمونه روستای الحاقی به شهر یزد پی جسته است. پس از دسته‎بندی محورهای منتج از بررسی ماهوی این بافت‌ها، با استفاده از روش پژوهش تطبیقی در سه گونۀ کالبدی (ترکیبی، خطی و فشردۀ طبیعت محور، ترکیبی، خطی و فشردۀ انسان‎ساخت)، موقعیت‌شناسی (اقماری فرودست و فرادست، پیوستۀ فرودست و فرادست، درونی فرودست و فرادست) و هویت انسانی (اقتصادمحور، مذهب‎محور و قومیت محور) طبقه‌بندی شدند و مبنایِ گونه‎بندی، 15 بافت‌ روستایی الحاقی به شهرِ یزد قرار گرفت.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

گونه‎شناسی بافت های روستاشهری؛ گام نخست در چشم اندازسازی روستاشهرها (مطالعۀ موردی گونه‎شناسی: بافت های روستاشهری یزد)

همزمان با رشد برون‎زای بافت های شهری به سوی روستاها و مراکز زیستی پیرامونی، علاوه‎بر بافت‎های مرکزی شهرها، روستاهای الحاقی نیز در جریان توسعه با جایگزینی جمعیت، نیل به حاشیه­نشینی دارند و بافت های جدید مسئله­دار شهری با ماهیت روستایی پدید می‎آیند. روستاها در جریان این الحاق مهلت سازگاری و تطابق و در یک کلمه، شهری­شدن ندارند و این آغازگر مسئله در دو بستر متفاوت، یعنی شهر و روستاهایِ الحاقی به شهر...

متن کامل

گونهشناسی جای‌نام‌ها در جغرافیای تاریخی ایران

نام‌ها به تأثیر از عوامل گوناگون بر یک مکان جغرافیایی اطلاق می‌شوند و ریشه در نام موضوعات گوناگون دارند. جای‌نام‌ها با هویت ملی و پیشینة تاریخی یک جامعه و سرزمین در ارتباط هستند؛ نام ها جزئیاتی از فرهنگ و تاریخ و ادبیات یک منطقه را با خود منتقل می‌کنند و مانند تحولات و رویدادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، بیان‌کنندة اهداف، گرایش‌ها، بینش، عملکرد افراد، گروه‌ها و جوامع یک سرزمین هستند. از...

متن کامل

جستاری پیرامون کارآمدی تکنیک SWOT و ارائه مدل جامع پیشنهادی برای مسائل شهری (مطالعه موردی: برنامه ریزی راهبردی بافت روستاشهری نعیم آباد یزد)

شهر سیستمی مملو از اجزا و روابط در محیط ها با ویژگی های پیچیده است. ضرورت توصیف، تفکیک، تعلیل و ترکیبموضوعات شهری بر هیچ متخصص شهرسازی پوشیده نیست و همواره تلاش برای دستیابی به ابزار و فن هایی روزآمد درجهت نیل به این منظور مدنظر بوده است. از جمله تکنیک SWOT که در ابعاد مختلف شهری از جمله مدیریتی، اجتماعی،اقتصادی، کالبدی مورد استفاده قرار گرفته است. این پژوهش در امتداد جریان تکمیلی SWOT با هدف م...

متن کامل

جستاری پیرامون کارآمدی تکنیک swot و ارائه مدل جامع پیشنهادی برای مسائل شهری (مطالعه موردی: برنامه ریزی راهبردی بافت روستاشهری نعیم آباد یزد)

شهر سیستمی مملو از اجزا و روابط در محیط ها با ویژگی های پیچیده است. ضرورت توصیف، تفکیک، تعلیل و ترکیبموضوعات شهری بر هیچ متخصص شهرسازی پوشیده نیست و همواره تلاش برای دستیابی به ابزار و فن هایی روزآمد درجهت نیل به این منظور مدنظر بوده است. از جمله تکنیک swot که در ابعاد مختلف شهری از جمله مدیریتی، اجتماعی،اقتصادی، کالبدی مورد استفاده قرار گرفته است. این پژوهش در امتداد جریان تکمیلی swot با هدف م...

متن کامل

الگوی پراکنش شهری: گونهشناسی، ابعاد، متریک ها و متغیرهای تأثیرگذار در ظهور آن

پراکنش شهری یکی از عمده ترین چالش های فراروی برنامه ریزان و شهرسازان در سدۀ بیست و یکم می باشد، که در نتیجۀ رشد روزافزون جمعیت و تسلط سامانۀ حمل و نقل خودرو محور برشهرها، شکل گرفته است. در این میان، الگوی پراکنش شهری به صورت ساخت و سازهای غیرمجاز و سکونتگاه های غیررسمی، در پیرامون کلان شهرهای کشورمان رخساره نموده و باعث از بین رفتن اراضی کشاورزی و تحمیل هزینه های سرسام آوری برای گسترش تأسیسات ز...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 46  شماره 3

صفحات  635- 656

تاریخ انتشار 2014-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023