نظام‌سازی به‌معنای شناسایی و طراحی الگو‌های کلان و تنظیم‌کننده متغیر‌های دخیل در یک شبکه ارتباطی است. ماهیت این موضوع، به‌گونه‌ای است که یک دانش خاص را نمی‌توان متولی پرداختن به آن قرار داد، بلکه باید آن را موضوعی فرارشته‌ای دانست که دانش‌های مختلف در یک آمیزش بین رشته‌ای می‌توانند آن را محقق کنند. آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر از جمله اندیشمندانی است که موضوع نظام‌سازی و کشف نظام‌واره‌های جامعه انس...

جایگاه انسان در علوم انسانی به گونه‌ای است که سبب شده همگرایی آن با علوم طبیعی در عینیت معرفت‌شناسی و وحدت روش‌شناختی به چالشی اساسی تبدیل شود. مطالعات فلسفی توانسته‌اند این چالش و مرز میان علوم انسانی و علوم طبیعی را از طریق طرح پرسش‌های معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، روش‌شناسی و انسان‌شناسی در پیش روی علوم انسانی برجسته سازند. سازمان و انسانِ سازمانی نیز که موضوع مطالعات دانش مدیریت است در مواجهه با...

در آثار علامه طباطبایی دو رویکرد متفاوت نسبت به مسئلۀ اختیار ارائه شده است: رویکرد سازگارگرایانه و رویکرد اختیارگرایانه. رویکرد اختیارگرایانۀ علامه طباطبایی دیدگاه ابتکاری اوست که از طریق اعتبار وجوب، به عنوان یکی از اعتبارات قبل از اجتماع، در سطح فردی و شخصی- نه اجتماعی- ترسیم می­گردد. هابرماس نیز در یک رویکرد اختیارگرایانه از طریق جداکردن ساحت علیت در جهان طبیعی از ساحت دلایل در جهان اجتماعی،...

چکیده نظریه ادراکات اعتباری نظریه ای فلسفی و معرفت شناختی است که از آراء خاص و ابتکاری علامه طباطبایی محسوب می شود.در این نظریه،با تمایز ادراکات حقیقی از ادراکات اعتباری،چیستی اعتبار،ویژگی ها و اقسام آن، نحوه ارتباط اعتباریات با حقائق و نحوه حصول این ادراکات معرفی می شود.«حسن و قبح» یکی از اعتبارهای عملی است که علامه در این نظریه به آن پرداخته است.در پرتو نظریه ادراکات اعتباری، ماهیت حسن و قبح...

مسئله قرینه ای شرّ تنها استدلال ملحدان علیه خدا است؛ و نیز مسئله منطقی شرّ به مثابه مشکلی در میان خداباوران مطرح است. مسئله این مقاله این است که آیا نظریّه ادراکات اعتباری علّامه طباطبایی می تواند با اعتباری دانستن شرور، پاسخی برای این مسئله باشد؟ از نظر علامه طباطبایی همه مفاهیم و گزاره های عملی در برابر ادراکات اخباری و حقیقی، اعتبار جعل و قراردادهای انسانی اند درجهت رفع حوائج و نواقصی زیستی و و...

جناب میرابوالقاسم فندرسکی از اساطین حکمت و درعین حال تقریبأ کم شهرت عهد صفوی است . این حکیم علیرغم علّو شأنش در حکمت و فنون ریاضی مجهول القدر است و آثار مختصری ازو بدست رسیده. در تعیین مشرب فلسفی او اختلاف است برخی به اشراقی بودنش حکم کرده و اکثر به چند بیتی از قصیده یائیه میر متمسک می شوند که مضامین آن‘ عقیده گوینده اش به مثل افلاطونی را به ذهن متبادر میسازد. برخی دیگر نیز قائل به مشائی بودن او...

دیدگاه علامه طباطبایی دربارۀ پیوند دین و فلسفه را می توان در دو مقام پدیداری و فهم ره گیری کرد. نسبت دین و فلسفه در مقام پدیداری از حیثیات مختلفی نظیر روش، مسائل، زبان و زمان مورد بررسی قرار می گیرد. در این نظریه به جهت مرموز و مجهول دانستن روش وحیانی امکان تبیین نسبتِ روشیِ دین و فلسفه وجود ندارد. متون دینی در تبیین معارف عالی خود از همان زبان مرسوم میان مردم بهره می برند که از جملۀ اعتباریات مح...

 بررسى نقش شناخت بنیادهاى فکرى علامه در تفسیرالمیزان در کشف نقاط قوت و ضعف روش به کار رفته در آن است. از یکى از مبانى فکرى علامه با عنوان »تفکیک حقایق از اعتباریات« سخن گفته و سپس از نقش این مبنا در مباحث مختلف تفسیرى بحث کرده است. مباحث یاد شده عبارتند از: یک - توحید در ابعاد گوناگون مثل مالکیت الهى که منشأ و پیدایش حقایقى در رابطه با ربوبیت الهى، قرب الهى، تسلّط و تصرف الهى، حضور الهى، اطاعت ا...

از دورة رواج تجربه‌گرایی، به فطرت به مثابة کیفیت خلقت انسان با ویژگی‌های فرامادی توجه جدّی نشده است و بیشتر پژوهش‌های انجام‌شده در باب سرشت نوعی انسان، یا رویکردی مادی دارد، به گونه‌ای که اساساً به انکار ذاتمندی انسان انجامیده (سرشت‌ستیز) یا با نوعی تقلیل‌گراییِ آدمی به ابعاد فیزیکی، ظرفیت‌های فرهنگی ـ هویّتی انسان به داشته‌هایی از قبیل ابعاد فیزیولوژیکی و ژنتیکی فروکاسته شده (سرشت‌پذیر مادی) و به‌...

یکی از موضوعات مهم در اقتصاد اسلامی نحوه تولید نظریه و جرح و تعدیل نظریات اقتصادی رایج است. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و انتشارات سمت با انتشار ویرایش سوم کتاب «نظریه‌پردازی علمی اقتصاد اسلامی» در سال 1391، که به کوشش حجت الاسلام حسن آقانظری تألیف شده است، تلاش کرده‌اند گامی در این راستا بردارند. در این کتاب نویسنده بر آن است تا با تلفیق آموزه‌های اسلام و روش علمی برگرفته از فلسفه علم، به ارائه رو...