داستان حضرت یوسف (ع) از جمله داستان هایی است که از بن مایه های دینی سرچشمه گرفته و در دوره های مختلف، مورد استقبال شاعران قرار گرفته است. جستار حاضر به بررسی صورخیال،آرایه های ادبی و مضامین داستانی حضرت یوسف (ع) در آثار شاعران سبک خراسانی می پردازد. این پژوهش که نتیجه بررسی آثار شعری 21 تن از شاعران سبک خراسانی می باشد در پی پاسخ به این پرسش است که آیا داستان قرآنی حضرت یوسف (ع) بر شعر شاعران س...

در آثار و اندیشه های ادبی به فراوانی،مطالبی درباره آسمان و آسمانیان و تأثیرآن ها بر موجودات زمین از جمله انسان ها و زندگی آن ها بیان شده است؛مسائلی از قبیل: فرمانروایی پادشاهان، شکایت کردن شاعران از آسمان و پدیده هایش، سرسبز شدن گیاهان، پدید آمدن سنگ های گرانبها ... در این پژوهش سعی می شود که این اشعار در باورها و اساطیر ملت ها ریشه یابی شود. روش این پژوهش، روش کتابخانه ای است و دیوان های چها...

آنچه موضوع این تحقیق است، بررسی و تبیین کیفیت (و نه کمیت) به کارگیری شگردهای بدیعی و بیانی و عروض و قافیه و نقد آنها در شعر علی معلم است. او شاعری است که می کوشد در عرصه­های گوناگون، شعرش را از سروده­های دیگر شاعران متمایز کند؛ در مباحث بلاغی نوآوری­هایی دارد که  گاه با توفیق همراه بوده و گاه این نوجویی­ها شعر را تا مرز غیر قابل فهم بودن پیش برده است. برجسته­ترین شگردهای بلاغی معلم عبارت اند از...

بررسی دیدگاه‌های نظامی گنجوی درباره‌ی منشأ الهام سخن و ریشه‌یابی خاستگاه اسطوره‌ای و حکمی و تحلیل آن‌ها بر مبنای روان‌شناسی هنر در شناخت پدیده‌ی رازناک الهام سودمند است. نظامی با طرح تدریجی این باورها در طول سی سال که با حال و هوای مثنوی‌های خمسه تناسب دارد، برای ارزیابی کامل، گزینه‌ای مناسب است. اشارات حسب حال‌گون، پیش‌درآمدها ضمن شرح انگیزه‌ی سرودن مثنوی‌ها؛ به ویژه انگیزه‌ی چرخش زاویه‌ی دید ...

فلاسفه انسان را از جهت جامعیت خاص، عالم صغیر و جهان را ار جهت ارتباط میان موجودات و نظم و قاعده معیّنش، انسان کبیر نامیده‌اند و معتقدند، نمونه‌ای از آن‌چه در عالم وجود هست، در انسان نیز هست. خاستگاه نظریه عالم کبیر(Macrocosm) و عالم صغیر(Microcosm) و نظریه اندامواری اجتماع را عمدهً در نظریات افلاطون دانسته اند؛ امّا ردپای آن را می‌توان در اندیشه‌های فلاسفه پیش از او و سایر ملل جست و جو کرد. حکیم ا...

جامعۀ بشری از آغاز تا به امروز گرفتار جنگ، کشتار، خشونت و قربانی نزاع‌های مختلف قومی، دینی و سیاسی بوده‌است. یک‌سویه‌نگری‌های انجام‌گرفته، نبود مدارا، تساهل و تسامح در نابودی سرمایه‌های انسانی، فرهنگی و اجتماعی، نقش اصلی را داشته‌است. مدارا و تحمّل یکی از حلقه‌های مغفول‌ماندۀ اخلاقیّات در تاریخ اجتماعی بسیاری از ملل جهان است. شناخت و بازنگری آرای گذشتگان در متون ادبی به عنوان آینه و سامان‌دهندۀ ج...

استعاره مفهومی یا شناختی بر پیوند میان زبان و تفکر تأکید دارد و استعاره را بیش از آنکه مربوط به زبان بداند، به اندیشه مرتبط می­داند. استعاره پیش از آنکه در قالب یک عبارت زبانی بیان شود، بر مبنای یک تفکر ذهنی ساخته می‌شود. این رویکرد جدید توجه منتقدان را به زیرس یی ذهنی­‌ جلب می‌کند که در فرایند ساختن استعاره نقش مهمی دارند. ناصرخسرو، یکی از شاعران اندیشمند و فیلسوف سبک خراسانی، در بسیاری از قصا...

روح الامین شهرستانی اصفهانی (981-1047 هجری قمری) از شاعران توانای سبک هندی است که در هم? فنون شاعری به ویژه مثنوی های داستانی توانایی و مهارت داشته و به پیروی از نظامی، چند منظومه داستانی به نام های خسرو و شیرین، مطمح الانظار، لیلی و مجنون و آسمان هشتم پدید آورده است. افزون بر اینها، مثنوی دیگری به نام جواهرنامه را نیز از آثار او دانسته اند، که تاکنون نسخه ای از آن یافت نشده است. جز مثنوی های ی...

در جستار فرارو، هدف نگارندگان، بررسی استعارة تبعیّه در دیوان امیرخسرو دهلوی است تا بدین­سان میزان بهره‌­وری شاعر را در کاربرد این نوع استعاره نشان دهند. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی- تحلیلی است. نتیجة کلّی نشان می‌دهد امیر خسرو، استعاره تبعیّه­گرا، نیست؛ او از دیدگاه کمّی، در دیوان 15710 بیتی خود، تنها 103 استعارة تبعیّه (80 استعاره در فعل و 23 استعاره در صفت) را در 92 بیت آورده است. از دیدگاه کیف...