خاقانی شروانی از شاعران بزرگ و صاحب سبک ادب یارسی است که در قرن ششم هجری می زیسته است. وی دارای چنان ذوق شاعرانه و قدرت بیانی بود که کمتر شاعر و ادیب بزرگی را در حوزه ی ادب پارسی می شناسیم که از قرن ششم به بعد در برابر سحرکاری ها و توانمندی های هنری او دچار حیرت نشده باشد و از او تاثیری نپذیرفته باشد. بی گفته روشن است که دریافت ظرافت ها و ترفندهای زیبایی شناختی آثار او به تأمل ویژه و آشنایی با ...

اساطیر ایرانی و سامی در شعر خاقانی بازتاب گسترده و متنوعی دارند و غالباً در قصاید مدحی او دیده می‌شوند؛ بدین صورت که گاه ممدوح به شخصیت‌های اساطیری تشبیه می‌شود و گاه بر آن‌ها برتری می‌یابد. قدرت خارق‌العاده و شکوه و بزرگی چهره‌های اساطیری که موضوعی آشنا و ملموس در ذهن مخاطب بوده، سبب شده است که خاقانی در مقام مدح، ممدوح خود را با آن اسطوره‌ها بسنجد یا بر آن‌ها برتری دهد و گاهی هم آن اساطیر را د...

عنصر رنگ از عناصری است که از طریق آن می توان بسیاری از باورها ، سلیقه ها ، آداب و رسوم و آرزوهای مردم را باز شناخت لذا خاقانی نیز از این امکان بهره جسته و بر تأثیر سخن خود افزوده است. تحلیل و بررسی سروده های خاقانی از جنبه های مختلف جامعه شناختی ، زیبا شناختی، روان شناختی با تأکید بر عنصر رنگ ، ما را به ارتباط و پیوند عمیق این سه جنبه رهنمون می کند ؛ به طوری که شاعر با توجه به رنگ و اطلاعات و ...

غزل یکی از قالبهای روان شعر فارسی است وکمتر شاعری را می توان در تاریخ ادبیات یافت که غزل نسروده باشد قالب غزل  بعد از استقلال و جدا شدن از پیکره قصیده و تحول شگرفی که در قرن ششم توسط  شاعران این دوره در آن ایجاد شد، در طریق تکامل خود سه شیوه و مسیر مبرز  داشته ١ _ شیو: غزل سنایی غزنوی به توسط غزلیات عرفانی و شورانگیز مولوی به کمال رسیده است . ٢ .طرز غزل  انوری که مبشر غزلیات دلنشین و زیبای سعدی...

حسّان العجم افضل الدّین بدیل بن علی خاقانی، یکی از چیره دست ترین قصیده سرایان زبان فارسی است که در حدود 520 هجری در شروان (در جمهوری آذربایجان کنونی) به دنیا آمد. پیچیدگی سخن خاقانی و ناگشوده های زبانی او سبب شده است که شارحان دیوانش، در معنی گذاری و شرح شماری از ابیات همسو و هم نظر نباشند و در این باب، اقوال و آراء ناهمگون داشته باشند. در این رساله ابتدا مباحثی در مورد مبانی شرح نویسی و ویژگی ...

زمان رواج سبک آذربایجانی، دوره اوج استفاده از تصویرسازی طبیعت برای ارایه امیال و افکار شاعران بوده تا آن­جا که شعرایی چون انوری، خاقانی و نظامی از بزرگان و سرامدان این سبک و این شیوه به حساب می آیند. خورشید از عناصر طبیعی و از بارزترین ابزار تصویرسازی شعراست. زیبایی و عظمت آن همواره موجب ایجاد باورهایی شده است که در ترکیب با فنون هنری و ادبی، به غنی سازی تصاویر و ترکیبات ادب فارسی انجامیده است....

تسکین یکی از اختیارات شاعری است که طی آن شاعر می‌تواند یک هجای بلند به‌جای دو هجای کوتاه بیاورد؛ اما عکس اختیار تسکین (آوردن دو هجای کوتاه به‌جای یک هجای بلند) از نظر عروض‌پژوهان، صحیح نیست؛ لکن در شعر قدیم و نیز دورة متأخرتر، اشعاری دیده می‌شود که در آن‌ها از عکس اختیار تسکین استفاده شده است. عکس تسکین اگرچه ظاهراً به تقلید از شعر عرب (تبدیل مفاعیلن به مفاعِلَتن) اما غالباً در اوزان دوری که خاص شع...

خاقانی شروانی از سرآمدان عرصۀ قصیده‌سرایی در شعر فارسی می‌باشد و بخشی از اشعار وی به زبان عربی است که همچون اشعار فارسی وی دشواری‌های خاص خود را دارد. همین امر عامل کم‌توجهی محققان به این بخش از اشعار وی شده است. برای تبیین و فهم این بخش از اشعار خاقانی می‌توان از اشعار فارسی وی بهره گرفت. پژوهش حاضر با هدف بررسی اشتراکات اشعار عربی و فارسی خاقانی در پی پاسخ دادن به این پرسش است که اشعار عربی خ...

ختم­الغرایب یا تحفة­العراقین مثنوی مشهور خاقانی است که از دیرباز تاکنون مورد توجه پژوهشگران بوده است. سال­هاست، این پرسش در میان خاقانی­­پژوهان مطرح است که آیا این اثر سفرنامه است یا خیر؟ در پاسخ به­ این پرسش میان پژوهش­گران اختلاف نظر بنیادین وجود دارد و تاکنون در تصحیح­های متعدد این متن و پژوهش­های وابستة به آن، جواب دقیقی به آن داده نشده است. این جستار کوشیده است تا با روش کتابخانه­ای و تکیه...