‎ ساختار فضایی شهرها به روابط مختلف و متقابل تمامی نیروها و عوامل موجود در شهر بستگی دارد. این عوامل می‎تواند دربرگیرندۀ نیروی بازار، فعالیت‎ها، زیرساخت‎های شهری و خدمات گوناگون باشد که همواره ارتباطی پیچیده و متقابل داشته و گاهی اوقات این پیچیدگی، حتی مانع رسیدن به الگوی مناسب توسعه و ساخت شهر در مقیاس کلان و برنامه‎ریزی و تنظیم سیاست‎های شهری در مقیاس خُرد می‎شود. درنتیجه، لزوم نگرش جدی به برن...

امروزه گردشگری به واقعیت مهم اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده است، که در همة محیط‌ها و مکان‌ها مانند شهر، روستا، کوهستان، سواحل و جز اینها وجود دارد. در زمان حاضر، شهرها از پربیننده‌ترین نواحی جهان به‌شمار می‌آیند، که هر ساله پذیرای میلیون‌ها نفر گردشگرند. جهانگردی شهری امروزه به‌صورت یکی از فعالیت‌های مهم اقتصادی درآمده است که جریان کارها، اقدام‌های اجتماعی و تغییرات فضایی را شکل می‌دهد. درواقع افز...

هدف اصلی این تحقق اکتشاف تحولات کالبدی و فضایی روستاهایی است که در مسیر گسترش شهر تهران قرار گرفته و به درون آن بلعیده می شود، از این میان روستای ازگل، که از بافت های روستایی قرار گرفته در شهر تهران است، به عنوان نمونه موردی انتخاب می شود. تحلیل های مورد نظر بر اساس تحلیل عکس های هوایی 50 سال گذشته از روستای ازگل، انجام مطالعات میدانی تکمیلی صورت می پذیرد. هم چنین سنجش مثبت و یا منفی بودن این ت...

در دهة اخیر حجم قابل توجهی از کتاب­ها و مقاله­های علمی در ایران در شاخه­های مختلف دانش جغرافیا انتشار یافته است. اغلب این نوشته­ها به مسایل خاصی پرداخته­اند، هرچند به ندرت حاوی مطلبی دربارة شرح و تبیین انواع مفاهیم و اصطلاحات این رشته بوده­اند. افزون بر این، مفاهیمی که به کار رفته­اند، کمتر از لحاظ معنایی به­درستی در تناسب با مباحث و در مواردی حتی نادرست و گمراه­کننده بوده­اند؛ این نکته به­ویژه...

در سال‏های اخیر، مطالعه درباره‏ ی مفاهیم تاب‏ آوری در مقیاس‏های شهری و منطقه‏ ای توجه ویژه‏ای را به خود جلب کرده است، هرچند سطح و تعداد این مطالعات در مقیاس شهری بیش از مطالعات انجام ‏شده در مقیاس‏های بالاتر است. از این رو، خلأ این دسته از مطالعات در حوزه‏ ی مطالعات منطقه‏ ای نمایان است. به‏ ویژه در کشور ایران، با وجود برخی مطالعات در زمینه‏ ی متون نظری در مقیاس شهری، هنوز مطالعه‏ ی عمیق و جامع...

شهرها و روستاها به عنوان مراکز اصلی تجمع انسان­ها و شکل دهنده اصلی بنیان­های جغرافیایی یک ناحیه می­باشند که دارای روابط خاص با تکیه بر ویژگی­های اقتصادی ـ اجتماعی و فضایی با یکدیگر هستند. پیوندهای روستایی ـ شهری پدیدهای حاصل از تعامل دوسویه    سکونتگاه­های روستایی و کانون­های شهری در عرصه منطقه­ای است که به سبب جریان­های مختلف از جمله جریان افراد، کالاها، اطلاعات، فناوری، نوآوری و مانند آن پدید...

حرکت در جهت توسعه ای پایدار، نیازمند تصمیم سازی و تصمیم گیری مناسب در خصوص استفاده بهینه زمین شهری می-باشد. یکی از موضوعات مهم در چگونگی بهره گیری از زمین های شهری، موضوع چگونگی گسترش کالبدی ـ فضایی شهر و به عبارتی بهتر الگوی فرم شهرها می باشد. با توجه به ارتباط میان الگوی فرم شهر و ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی پایداری شهرها، ارزیابی پیامدهای مثبت و منفی فرم های مختلف شهری یکی از موضوعات...

فرسودگی واقعیتی است که تاکنون بیشتر شهرهای با سابقه و تاریخی ایران، تحت تأثیر آن قرار گرفته اند. آنچه مسلم است، در این گونه شهرها این مسئله، رشد بافت شهری را مختل کرده و آن را به پیرامون سوق می دهد و بنابراین افزون بر نابودی بافت های درونی و با سابقه ی شهری، هزینه های هنگفتی را با ایجاد بافت های نو ظهور بر گردن شهر تحمیل می کند. این مقاله با رویکرد توصیفی – تحلیلی، از روش مطالعات میدانی و کتابخ...

بافت فرسوده، به عنوان شبکه ی بهم پیچیده روابط کالبدی به یادگار مانده از نسلهای پیشین با وجود دگرگونی های زیادی در طی 50 سال اخیر، هنوز نتوانسته است با شرایط موجود شهرنشینی کشور سازگار گردد. زیرا دگرگونی های اجتماعی ـ اقتصادی و سیاسی که از اوائل سده ی حاضر در همسویی با روند جهانی و در بیرون از کشورهای توسعه یافته در قالب روند مدرنیزاسیون، سبب ایجاد روابط کالبدی و فضایی جدیدی در بافت قدیم و فرسود...

هدف رویکرد مطالعات شبکة شهری هم­پیوندی در توسعة شهری و روستایی، افزودن ابعاد فضایی و مکانی به برنامه­ریزی منطقه­ای است. در این مقاله با مطالعة چارچوب نظری مطالعات شبکة هم­پیوندی، روشی پیشنهادی برای تعیین سلسله مراتب و نیز سطح­بندی سکونت گاه­ها در سکونت گاه­های شهری و روستایی استان قم بررسی شده است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است و جامعة آماری استان قم است. داده ها به روش اسنادی و کتابخانه­ای گرد...