هر نظام حقوقی بر مبنای اصولی بنیان گذارده شده است و حفظ آن اصول در مرحله ی قانونگذاری و اجرای قانون موجب تداوم و هماهنگی آن نظام خواهد بود. تفسیر مناسب برای هر نظام حقوقی تفسیری است که اصول مورد احترام را حفظ نماید، تفسیر مناسب با نظام حقوقی خود را تفسیر اصولی دانسته ایم. تفسیری که با رعایت اصول مورد احترام به پاسخگویی به نیاز ها می پردازد. برای شناخت بهتر تفسیر اصولی به بررسی جایگاه آن در بی...

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، اسلام سیاسی با ورود به عرصه عملی سیاست، با مسائل جدید و مفاهیم بازتفسیر شده از سوی برخی از خرده گفتمان های سیاسی روبه رو شد. آزادی، ازجمله مفاهیمی بود که در منازعه خرده گفتمان های مختلف معنایی متفاوت بر آن حمل می شد و در همین فضا نیز نظریه پردازان گفتمان اسلام سیاسی فقاهتی در مفصل بندی گفتمانی خود، معنای این دال شناور را با تکیه بر نظم معرفتی دینی تثبیت کردند. ...

یکی از مباحثی که در عین اهمیّت کمتر بدان پرداخته شده است وجوه تمایز ادراکات حقیقی از اعتباری و شیوة تطبیق آن بر مسائل گوناگون علوم است. مسأله ای که با وجود ظاهر ساده، بسیار دقیق و دارای پیچیدگی های فراوان است و گذشتن از گردنه های آن محتاج ممارست و استفاده از تجربیّات و راهنمایی های ره رفتگان این مسیر می باشد. بر این اساس در مقالة حاضر یکی از مباحث علمی (عنصر ارتباطی قضیّه)را که از دو جنبة حقیقی (ف...

 از دیدگاه علم تفسیر، شرط لازم برای صحّت هر رأی تفسیری ـ از جمله روایات تفسیری ـ مطابقت با اصول و قواعد پذیرفته‌ شده تفسیری است؛ از این رو تحلیل تفاسیر مأثور با قواعد تفسیری به صورت تطبیقی روشی مهم در بررسی میزان اعتبار آنهاست. ذیل آیۀ دوم سورۀ فتح، روایات و آراء تفسیری مختلفی در تبیین معنای «ذنب» و انتساب آن به پیامبر (ص) و «مغفرت» آن مطرح شده است. در این نوشتار هر یک از این آراء، دلالت‌ها و مل...

در سال‌های اخیر مسلمانان دچار جنگ داخلی شده‌اند که ناشی از ظهور گروه تروریستی موسوم به دولت اسلام شام و عراق یا داعش است. این گروه نوسلفیسم محسوب می‌شود و افراطی‌تر از سلفی گرایان است. بیشترین تضاد داعش، با تشیع و تجلی آن در تفکرات امام خمینی(ره) در قالب جمهوری اسلامی است. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش است که چه تفاوت‌هایی بین اصول نوسلفیسم (متمرکز بر داعش) و اصول فکری تشیع (متمرکز بر ام...

از مهم­ترین نوآوری­های علمی و اصولی امام خمینی که برخوردار از دقایق و ظرایف علمی بسیار زیاد بوده و آثار فراوانی نیز در مباحث فقهی و اصولی داشته، مسلک خطابات قانونی است که مطابق این نظریه، خطابات شرعی بدون ملاحظة خصوصیات فردی مانند عجز و قدرت، متوجه همة مکلفان می­گردد و به خطاب­های متعدد به اندازة مکلف­ها نیز منحل و گسترده نمی­شود. این نظریه، دقیقاً در تقابل با دیدگاه مشهور فقها و اصولیان، هم...

مبحث قطع ماهیتی نسبتاً متفاوت با سایر مباحث اصولی دارد. قطع در لغت به معنای انکشاف کامل و مرادف علم و یقین است. از آثار قطع می توان به وجوب عمل براساس مودای قطع و استحقاق عقاب بر مخالفت قطع و معذور بودن در صورت مخالفت قطع با واقع ، نام برد. دیدگاه مرحوم آخوند و امام خمینی نیز در مسئله قطع متفاوت می باشد. کما اینکه مرحوم آخوند تعریفی از علم کلام را لحاظ کرده اند که قطع جز مسائل علم کلام قرار می گ...

آراء امام علی )ع( در زمینه علوم قرآنی و آثار منتسب به آن حضرت )ع( در این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده، پس از گزارش تعریف های گوناگون درباره علوم قرآنی، به بررسی طرق روایی و معرّفی بخشهای رساله علوم قرآنی منتسب به امام علی )ع( پرداخته و دیدگاه های امام علی )ع( را درباره تأویل قرآن، تنزیل قرآن، محکم و متشابه، عدم اختلاف و تناقض در قرآن، عام و خاص، اسباب نزول، ناسخ و منسوخ و اعراب قرآن ب...

 مسئلة جامعیت قرآن از جمله موضوعات مهم و بنیادی است که تا حدودی در آراء و نظرات شماری از مشاهیر مفسرین فریقین انعکاس یافته است. امّا به رغم اذعان و اعتقاد جازمی که عموم اندیشمندان اسلامی نسبت به این موضوع روا داشته‌اند، از یکسو باید اعتراف نمود که مسئله جامعیت قرآن، هیچ‌گاه به‌طور مستقل و مستوفا در دستور کار مطالعاتی قرآن پژوهان مسلمان قرار نگرفته و در مواردی هم که از این مقوله سخن ...

مطالب مورد بحث و بررسی دراین رساله عبارت است از : آراء ارسطو و حکمای رواقی دربارهء تصور و تصدیق - آراء فارابی - شیخ الرئیس ، بنیادگذار اندیشهء متدیک تصور و تصدیق - شیخ اشراقی و شارح حکمه الاشراق - امام رازی و بساطت و ترکب تصدیق - خواجهء طوسی -علامه رازی و نخستین رساله در تصور و تصدیق - میرسید شریف جرجانی محشی و شارح - صدرالدین شیرازی و ارائه یک تئوری نظام یافته - علامه طباطبائی و آراء تازه .