کانت دقیقه­ اولِ تحلیل امر زیبا در جزء اول کتابش را به بررسی حکم ذوقی از وجهه­ نظر کیفیت اختصاص می­دهد و می­گوید انسان برای آنکه چیزی را زیبا بنامد باید حکم کند که آن شئ متعلق رضایت یا عدم رضایتِ بی­طرفانه است. این «بی‌علاقگی1»، «بی‌طرفانه» یا «بی‌غرض» بودنِ حکم ذوقی، از سویی به دلیل اهمیتش و از سوی دیگر به دلیل ابهام آن، مورد توجه بسیاری از کسانی که بر روی زیبایی­شناسی ِکانت مطالعه کرده­اند قرار گ...

مطالعه فلسفی در باب هنرهای عامه، در دهه‌های اخیر موردتوجه قرارگرفته است. هنرهای عامه‌ای چون عکاسی و سینما، تجربه هنری برای نخستین بار برای توده‌های وسیع ممکن ساخت و هنر را از تعلق به طبقه اجتماعی خاص رها کرد. والتربنیامین به‌عنوان عضو حاشیه‌ای مکتب فرانکفورت به امکان گسترده و رهایی بخشی که در این تجربه جدید هنری نهفته است توجه می‌کند. او معتقد است در هنر عامه که مهم‌ترین خصوصیت آن در عصر حاضر ب...

رابطه میان موسیقی و تعلیم ‏و تربیت از یونان باستان تا امروز در میان فلاسفه و متفکران مطرح بوده‏است و برخی مستقیم و برخی به طور غیرمستقیم به آن پرداخته‎اند. آدورنو یکی از این فیلسوفان است که با رویکردی جدید-فرهنگی- موسیقی و تعلیم و تربیت را نقد نموده و به چالش می‎کشد. در این پژوهش، با استفاده از دو روش تحلیل مفهومی و استنتاجی به بررسی موسیقی از منظر آدورنو و استخراج دلالت‏های تربیتی آن اقدام شده...

  یکی از حوزه‌های نوظهور جامعه‌شناسی که در سه دهۀ اخیر، از پیشینۀ پرباری برخوردار شده است، عواطف است. در دید اجتماعی، عاطفه فرایندی است که در آن کنشگران، موقعیت‌های واقعی یا تخیلی اجتماعی را ارزیابی نموده و به آنها واکنش نشان می‌دهند. در این حوزه، عاطفه به عنوان منبع سوگیری و در مقابل خرد، تلقی نمی‌شود؛ بلکه نیرویی است که جریان تعامل را پیش می برد. نظریه پردازان این حوزه، بر نحوۀ ورود عاطفه در ...

پژوهش حاضر بر آن است تا با روش تحلیلی، به دریافت بنیان‌های معرفتی آن نوع زیبایی‌شناسی مدنظر آدورنو بپردازد که به سبب طرد همسان‌انگاری نهفته در آن، می‌توان از آن به عنوان زیبایی‌شناسی تفاوت نام برد. هدف نهایی نیز، فهم ارتباط این نوع زیبایی‌شناسی و نتایج فلسفی مترتب بر آن، با امر اجتماعی- تاریخی بوده است. شاکلۀ زیبایی‌شناسی آدورنویی، بر برداشتی تازه از مفهوم دیرینۀ میمسیس استوار است. آدورنو بر خل...

تئودور آدورنو به عنوان یکی از پیشگامان مدرنیسم و اعضای اصلی مکتب فرانکفورت، در نظریة انتقادی خود، به واکاوی مفاهیم اصلی و اساسی فرهنگ پرداخته است. اصطلاح صنعت فرهنگ که توسط خود آدورنو نام‌گذاری شده است، به پدیده‌ای اطلاق می‌شود که در آن پس از عصر روشنگری، با ادعای روشنفکری غرب، فرهنگ از کارکرد اصلی خود خارج شده و در خدمت هژمونی غالب جامعه قرار گرفته است. در چنین شرایطی مردم نه محصولاتی فرهنگی، ...

چکیده هنگامی که در نیمه نخست قرن بیستم بحث از لغزش عقل مدرن شد، اسطوره­شناسی به شکلی جدّی مورد توجه قرار گرفت. تعاریف متنوعی برای اسطوره از سوی اسطوره­شناسان و حتی برخی فلاسفه مطرح شد. دامنه­ی این اسطوره­شناسی­ها در سال­های پس از آن، به گستره­ی نقد ادبی نیز کشیده شد و ترجیحات کارکردگرایانه­ی متفاوتی در هنرها پدیدار شدند که از همین جریانات نشأت می­گرفتند. ازجمله برخی از اعضای مکتب «فرانکفورت» همچ...

شرح و بیان صنعت فرهنگ از زبان تئودور آدورنو و ماکس هورکهایمر نویسندگان کتاب دیالکتیک روشنگری ـ مبتنی بر این گزارش است که عقل ابزار اندیش روشنگری (aufklarung) که بر همسان سازی و این همانی بنیاد دارد گرچه بنا بود آزادی را از ترس از مراجع اساطیری ایمن دارد، خود از سلطة سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی تمامیت خواهانه ای سر در آورد که آدمیان را از آزادی و خلاقیت فردی محروم می سازد و هم فرد و هم جامعه را قلب...

تئودور آدورنو از جمله فیلسوفانی است که هنر جایگاه بسیار والایی در اندیشه­ی او دارد و به جرأت می­توان گفت بدون درک درست آراء او در باب هنر نمی­توان چندان چیزی درباره­ی اندیشه­های او به چنگ آورد. این ارتباط میان آراء زیبایی­شناختی و کلیّت اندیشه در مورد فیلسوفانی چون کانت و هگل نیز صادق است. می­توان گفت مهم­ترین دغدغه­ی آدورنو درباره­ی هنر، رابطه­ی دیالکتیکیِ اثر هنری با جهان تجربی، جهان روزمره و و...

شرح و بیان صنعت فرهنگ از زبان تئودور آدورنو و ماکس هورکهایمر نویسندگان کتاب دیالکتیک روشنگری ـ مبتنی بر این گزارش است که عقل ابزار اندیش روشنگری (aufklarung) که بر همسان سازی و این همانی بنیاد دارد گرچه بنا بود آزادی را از ترس از مراجع اساطیری ایمن دارد، خود از سلطه سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی تمامیت خواهانه ای سر در آورد که آدمیان را از آزادی و خلاقیت فردی محروم می سازد و هم فرد و هم جامعه را قلب...