از آنجا که واژه‌ها تحت تأثیر عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و محیطی قرار می‌گیرند و به دنبال آن تغییراتی در معانی آن‌ها به وجود می‌آید، شناخت این تغییرات و دلالت‌های معنایی آن در فهم متون امری ضروری به نظر می‌رسد. در واقع آشنایی با معانی حقیقی و مجازی واژگان است که مخاطب را از برداشتِ نادرست رهایی می‌بخشد. از این رو نگارندگان در این پژوهش که به روشی توصیفی- تحلیلی انجام شده است، بر آن‌اند تا نخست ب...

یکی از مباحث مهم زبان، تحوّل در گونه‌های مختلف آن است. این تحوّل گاه در ساخت و گاه در نحو و زمانی در تغییر مقوله‌های زبانی و واک‌ها و یا در معانی است که در گذر زمان در بخش‌های مذکور روی می‌دهد. تحوّل معانی شامل‌ترین گونه تحوّل شمرده می‌شود و در مباحث زبانی کمتر بدان پرداخته شده است. بحث دربارۀ این گونه که می بایست یکی از مباحث سه گانه دستورها باشد، مغفول مانده است و تنها در کتاب‌های لغت و فرهنگها، ...

این نوشتار به معرفی و بررسی واژگان خاص مذهبی در منظومه‌ی «زراتشت نامه» زرتشت بهرام پژدو می‌پردازد. زرتشت بهرام پژدو، نامدارترین شاعر زرتشتی پارسی گوی، از سده ی هفتم است. مجموعه ی اشعار شاعران زرتشتی که به فارسی نو پس از اسلام شعر گرفته اند، بسیار کم مورد توجه و پژوهش قرار گرفته است. حال آنکه به دلیل ویژگی های خاص، از دیدگاه های مختلف محتوایی، واژگانی، سبکی، ... جای بررسی فراوان دارد. این نوشتار...

ایهام پر رمز و رازترین و زیباترین شگرد شاعرانه ای است که شاعران هنرور با به کارگیری آن، هنری ترین و پرورده ترین سروده های خود را پرداخته اند و از آن برای ساخت و پرداخت سخنانی توی در توی و رازناک و به همین دلیل شگفت انگیز و ذهن انگیز بهره ها برده اند. ایهام در بلاغت فارسی و عربی جایگاهی ویژه دارد و دارای ارزش زیباشناختی قابل توجهی است. بیشتر کتاب های بلاغی فارسی و عربی ایهام را آوردن کلمه ای در ...

مشترک لفظی شامل واژگان چند معنا است یعنی یک واژه که چند معنا دارد، اما مشترک معنوی واژگان هم آوایی هستند که از نظر معنایی به یکدیگر ارتباطی ندارند و تنها از نظر ظاهری یکسان هستند. - به طور کلی می توان مشترک لفظی را به نوع تقسیم کرد: أ- دلالت یک لفظ بر بیش از یک معنا که در نتیجه تحول در جنبه معنایی است و این ناشی از آن است که کلمه معنا یا معانی جدیدی کسب کرده است. وجود یک معنای مرکزی که حقه ار...

«تجزیه بر آحاد واژگان» روشی در معنی شناسی است که واژگان یک متن را ـ تا حدّ ممکن ـ به آحاد و اجزای معنایی سازندة آن تجزیه می کند تا از کنار هم گذاشتن آنها مفهوم دقیق و کامل واژه ها به دست آید. این روش معنایابی می تواند در فهم و توصیف تفاوت ها و مشابهت های معنایی واژه های قریب المعنی بسیار به کار آید. توجّه به آحاد معنایی واژگان و تلاش برای بازسازی آنها در زبان مقصد، می تواند به ارائة ترجمه ای کامل...

فرایند تغییر زبان بخشی جدایی ناپذیر از ماهیّت ذاتی آن است و به آرامی و با ظرافت انجام می شود؛ و گاه چنان پنهان و نامحسوس است که تنها پس از گذر زمان و در مقایسه با گذشته برای اهل زبان ملموس خواهد شد. پژوهش حاضر در پی بررسی پدیده ی تغییر و تحول طنین معنایی (مثبت یا منفی) مربوط به برخی از ترکیبات فعلی خنثای کنونی فارسی به معنای ضمنی در آن ها است. بدین منظور، ضمن بررسی پژوهش های متعدد پیرامون طنین م...

مطالعات رده شناسی زبان، حاکی از آن است که میان مقوله های نحوی و معنایی ـ منظوری رابطه ای مستقیم وجود ندارد. بخشی از دشواری های مفاهیم ادبی نیز در گرو عدم اطلاع از معانی ثانوی مقوله های معنایی ـ منظوری جملات است. هدف پژوهش حاضر، بررسی جنبه های معنایی ـ منظوری جملات پرسشی در غزلیات شمس است. روش پژوهش توصیفی است و داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا، به روش کتاب خانه ای و سند کاوی بررسی شده اس...

چکیده:           امروزه به دلیل تغییرات پیچیده و سریع در ابعاد گوناگون فردی، اجتماعی و فرهنگی؛ دانش آموزان در دوره های سنی و تحصیلی مختلف از یک سو، دارای نیازها و مشکلات خاصی هستند و از سوی دیگر با تصمیم ها و چالش های متفاوت و متعددی مواجه اند و مشاوران به عنوان کارشناسانی که در حوزه ی خدمات یاورانه تربیت شده اند می توانند هم به دانش آموزان در این امور  و هم به همکاران خود (معلمان و مربیان)  در...

چکیده در متن نهج البلاغه واژگانی وجود دارد که تنها یک¬بار به کار رفته است، از این¬رو می¬توان آن¬ها را متفرد نامید، برخی از این واژگان در حوزه¬ی معنایی خود مترادف دارند، ولی هیچ یک از این واژگان مترادف نمی-تواند در محور همنشینی کلام جایگزین واژه¬ی متفرد شود، چرا که واژگان متفرد در عین اشتراکات معنایی گاه در بافت کلام بار معنایی و مفهومی گسترده¬تر دارند، که سایر واژگان همان حوزه معنایی این ویژگی...