از زوایای مهم و قابل بررسی در دیوان حکیم ناصرخسرو، وزن عروضی و پیوند آن با محتوا در اشعار این شاعر بزرگ است. با مطالعه در دیوان شعر شاعر، می توان دریافت که او در بحرهای بسیط، جدید، غریب، طویل، متدارک، مشاکل، مدید، کامل، وافر، هیچ شعری نسروده، اما از 11 بحر عروضی هزج، رمل، مضارع، متقارب، منسرح، سریع، خفیف، مجتث، قریب، رجز، مقتضب و در مجموع، 26 وزن عروضی بهره گرفته که خود، نشان از تنوع وزنی در دی...

دیوان اشعار ناصرخسرو از جمله آثاری است که همه ی ابعاد آن به تمامی پژوهش نگردیده است ؛ از جمله موضوعهایی که مورد بررسی قرار نگرفته یا بگونه ای محدود وگذرا مطرح شده است ، موضوع « مضامین اخلاقی در دیوان ناصرخسرو » است ، بنابراین هدف این تحقیق ارائه تصویری جامع از مضامین اخلاقی دیوان ناصر خسرو است . به عنوان درآمدی بر مباحث تحقیق ابتدا در فصل اول به اختصار در خصوص مبانی علم اخلاق و مفاهیم کلی آن و ...

ابومعین حمیدالدین ناصر بن خسرو قبادیانی مروزی حکیم، شاعر، نویسنده، فیلسوف و جهانگرد است که شرح سفر حج با برادر و غلامی هندو را به رشته تحریر درآورده است. وی در هفت سال بیش از یک‌صد شهر و سرزمین‌هایی مانند آذربایجان، ارمنستان، آسیای صغیر، حلب، طرابلس، شام، سوریه، فلسطین، جزیره‌العرب، قیروان، تونس و سودان را زیرپا گذاشت و یادداشت‌هایی درباره آن‌ها نوشته که امروزه یکی از سفرنامه‌های مهم در ایران و...

ناصر بن خسرو قبادیانی بلخی، شاعر و نویسنده ای چیره دست و حکیم و متکلمی متفکر و استوار است. وی در آغاز جوانی به فراگیری علوم معقول و منقول همت گماشت و از قریحه ی خداداد خود در جهت تبلیغ اندیشه های دینی، مذهبی استفاده کرد. آثار منثور و منظوم او یعنی جامع الحکمتین، وجه دین، گشایش و رهایش، زادالمسافرین، خوان الاخوان و دیوان اشعار وی سرشار از بیان مسائل کلامی و فلسفی است. او در «خوان الاخوان» اثر من...

آسمان و پدیده هایش از دیرباز نوع بشر را به شگفتی وا می داشته، و این انگیزه را در آن ها ایجاد می کرده است که پی به اسرار آن و ستارگانش ببرند. ادبیات فارسی به عنوان آینه تمام نمای فرهنگ و هنر ایران زمین از بدو پیدایش تاکنون، بسیاری از مسائل مربوط به آسمان را در خود بازتاب داده است. در نوشتار حاضر به بررسی آسمان و پدیده هایش در شعر شاعران بی دیوان ، رودکی، فردوسی و ناصر خسرو از نظر صور خیال و رابط...

یکی از نسخه‌هایی که مینوی و محقق در تصحیح دیوان ناصر خسرو از آن بهره برده‌اند، نسخه مکتوب به سالهای 712 تا 714 هجری، محفوظ در کتابخانه ایندیا آفیس (دیوان هند) بوده است، که متأسفانه برخی از صفحات آن کاستیهایی دارد و بیتهایی از آن به علت محو و سیاه شدگی ناخواناست. از این‌رو، نسخه چاپی یاد شده در بردارنده ابیاتی مبهم، ناقص و مشکوک است. در این میان، در فاصله سالهای 1039-1041 هجری نسخه‌ای به خط صدرا...

تلاش و مساعی بزرگان و صاحب نظرانی چون محمد قزوینی، علی اکبر دهخدا، سید حسن تقی­زاده و مجتبی مینوی جهت معرّفی، تصحیح، شرح و نقد آثار ادبی گذشته از مهمترین پایه­های نقد ادبی معاصر است. در این میان چهرۀ مجتبی مینوی را می­توان علاوه بر آثار منتشر شده، از طریق واکاوی یادداشت­ها و مکاتبات ارزشمند و علمی او با بزرگان فرهنگ و ادب ایران و جهان، شناسایی و معرّفی کرد. این مقاله به بیان حواشی و یادداشت­های م...

برای پی بردن به ظرفیت ها و زیبایی های زبانی و بیانی آثار ادبی نظم و نثر، لازم است که قبل از هرچیز با علوم بلاغی از جمله علم بیان آشنا باشیم. علم بیان از صورتهای متمایز خیال بحث می کند و تشبیه و استعاره که موضوع این پژوهش است، از جملهی این صورتهای خیال هستند. شاعران و نویسندگان برای بیان اندیشه های خود و تجسم بخشیدن به صور ذهنی خویش به تشبیه و استعاره متوسل می شوند. ناصر خسرو قبادیانی شاعر و قص...

سده پنجم هجری، قرن تلاقی فرهنگهای گوناگون در سرزمینهای اسلامی و نمودار گسترش زبان وادبیات عرب درپی کوششهای دانشمندان اسلام است. زبان عربی ضمن تأثر از فصاحت و بلاغت قرآنی در لفظ و اثر پذیری محتوایی از مفاهیم وگزاره های دینی، در عقیده وگفتار عالمان و شاعران ملل دیگر اثر گذاربوده است. کاربرد الفاظ قرآنی و مفاهیم اعتقادی به ویژه درآثار ادیبان و شاعران، بازتاب خاص یافته است. از جمله شاعران دین مدار ...

پایان نامه ای که درپیش رو دارید، به بررسی دیوان نجیب کاشانی ازدیدگاه تلمیحات و اشارات می پردازد. تلمیحاتی که مربوط به عقاید مردمی،سنن ادبی،قصص قرآنی،اصطلاحات علمی وآداب ورسوم است. چرا که آثار ادبی هرملت در هر قالب وشکلی که باشد، تصویرگر اوضاع اجتماعی آن ملت است و پرداختن به آنها در واقع راه یافتن به آن سوی مرزهای علم و اندیشه و شناخت جوامع روزگاران پیشین است.نجیب نیز توانسته بسیاری از رسوم و با...