ترجمه یک فعالیت انسانی است که در طی انجام آن یک متن از یک زبان به زبان دیگر بر اساس تطبیق متن منتقل می گردد، ضمن آنکه معنا و مفهوم یکسان حفظ و برقرار می ماند. هنگام بحث روی ترجمه باید موضوع ترجمه به عنوان چگونگی و جریان آن از محصول و نتیجه آن که نتیجه این جریان است متمایز گردد. تئوری های ترجمه به عنوان نظریات جدید زبانشناسی سابقه چندانی ندارند و اکثراً به پنجاه شصت سال اخیر باز می گردند. امروزه ...

در مقاله حاضر، با استفاده از نظریّه انسجامِ (cohesion) متن هالیدی و حسن (1976م.) در زبانشناسی ساختگرا به تحلیل و بررسی کتاب نفثهالمصدور پرداخته شده است. بر اساس این نظریّه، یکی از ویژگی های متن، داشتن انسجام است. انسجام با عناصری در متن ایجاد می شود که این عناصر انسجام متن، به سه دسته «دستوری، واژگانی و پیوندی» تقسیم می شوند و در ارتباط میان جمله ها و پاره گفتارها نقش دارند. در این گفتار، عناصر و ...

نظریّة مایکل هلیدی یکی از گرایش‌های نظریّة نقش‌گراست که بر دو مفهومبنیادیننظامو نقش استوار است. در این نظریّه، هلیدی از وجوه مختلفی به متن می‌نگرد. او در تمام بخش‌های نظریّة خود به بافت و معنای درون‌متنی و برون‌متنی توجّه ویژه دارد. بر همین اساس، برای اجزای مختلف کلام، فرانقش‌های سه‌گانة اندیشگانی/ تجربی، میان‌فردی و متنی قائل است. همچنین هلیدی به دلیل اهمیّتی که برای بافت بیرونی کلام قائل است، بر نق...

تحلیل گفتمان انتقادی از اندیشه‌های زبان‌شناسان، به‌ویژه مکتب نقش‌گرای هلیدی، نشانه‌شناسان، پژوهشگران هرمنوتیک و آرای میشل فوکو سرچشمه گرفته است. از آنجا که این روش بر هر دو جنبۀ صورت و معنای متن توجه می‌کند، ازاین‌رو رویکردی جامع در تحلیل متن است. صاحب‌نظرانی چون نورمن فرکلاف، روث وداک، تئون وان دایک، راجر فاولر و گونتر کرس در معرفی و رشد تحلیل گفتمان انتقادی به‌عنوان گرایشی نو در تحلیل متن نقش...

پیوند زبانشناسی با تحلیل و بررسی متون به ویژه متن ادبی بسیار عمیق و به هم تنیده است. در این بین زبانشناسی متن و عوامل متنیت از جمله انسجام، ازاهمیت بالاتری برخوردار است، بحث انسجام به معنای اصطلاحی آن نخستین بار توسط هالیدی و حسن مطرح گردید، و به طورکلی در سه سطح واژگانی، دستوری و آوایی قابل بررسی است، ولی به سبب گستردگی این مباحث، پژوهش حاضر، سطح آوایی را در تعدادی از عوامل آوایی چون، سجع، جنا...

«تعریف» اصطلاحات و واژه ها بخش اساسی و جدایی ناپذیر کتاب درسی دانشگاهی است و منبعی است برای یادگیری. این جستار تلاشی است در جهت کاربرد مفاهیم زبان شناسی متن و نظریة نقش گرای هلیدی در توصیف «تعریف» که سنتاً با رویکردهای منطقی و فلسفی بررسی شده است. نگارندگان در پی آن هستند با آسیب شناسی نمونه ای از تعاریف مندرج در کتابهای درسی دانشگاهی، بابی را برای نقد و ارزیابی روشمند این مقوله بگشایند.این مقال...

پیش از پیدایش گرایش‌های جدید در حوزه زبان‌شناسی، واحد بررسی زبان «جمله» بود امّا در گرایش­های جدید، از جمله زبان­شناسی نقش­گرا، متن نیز مورد توجّه و بررسی قرار می­گیرد. هلیدی یکی از زبان شناسان مکتب نقش­گراست که به تحقیق در مورد ساختمان متنی کلام پرداخته و صورت زبان را در ارتباط با معنا و نقش آن بررسی کرده­است. هدف این مقاله، تحلیل و بررسی فرانقش تجربی در مجموعه داستان­ مثل همۀ عصرها نوشته زویا پ...