مسأله ی اصلی این مقاله پیدا کردن و تحلیل پیوندها و ارتباط های بین ادبیات معاصر فارسی به ویژه داستان کوتاه فارسی که نوع ادبی جدیدی است و در پیشینه ادبی ایران به این شکل خاص وجود ندارد؛ با میراث عظیم ادبیات فارسی است. برای این منظور، یکی از داستان‌های کوتاه سیمین دانشور به نام «مار و مرد» انتخاب و بر اساس نظریه بینامتنیت بررسی و تحلیل شده است. روش این پژوهش، توصیفی - تحلیلی و چهارچوب نظری آن بر م...

‌از جمله ‌‌رویکردهای برخی زبان‌شناسان متن و قرآن ‌پژوهان در دهه‌های اخیر، تلاش برای دستیابی به یک چارچوب زبان‌شناختی مدون و مناسب برای تبیین ساختار قرآن کریم است. گستردگی و تداخل موضوعات در متن قرآن، ساختار روایی متفاوت ، فراوانی خردمتن‌ها و پاره‌متن‌ها از یک سو، و روابط بسیار پیچیده درون‌متنی و بینامتنی از دیگر سو، جزو چالش‌های این رویکرد تازه است. جستار حاضر، با هدف رسیدن به پاسخی درخور این ب...

بر اساس نظریه بینامتنیت، متون ادبی در تعامل طبیعی با دیگر متون هم زمان و پیش از خود هستند. در تحقیق حاضر تلاش شده است از این منظر به تبیین چگونگی ارتباط قرآن کریم – به عنوان یک متن ادبی مذهبی– با اشعار دوره پیش ازآن، پرداخته شود.   قرآن کریم خاستگاه الهی دارد، اما بنابر اقتضا و مکانیزم درک و دریافت مخاطبانش و طبق سنت الهی، به زبان بشری نازل شده است. از این روی در قرآن واژگان و ساختارهای مختلف ...

هدف پژوهش شرحِ چگونگی بهرة پریسا تشکری، به‌عنوان طراح زن، از امکانات بصری پوستر برای القای معانی و پیام‏های خاص است. روشن‏کردن معنا و پیام پوستر متکی به مشاهده، توصیف و تفسیر ویژگی‏ها و کیفیت بصری و تجسمی با اتکا به مؤلفه‏های فرایند معنازایی در نظریة زبان کریستواست. مؤلفه‏های ذکرشده را تبادل امر نمادین، امر نشانه‏ای و بینامتنیت تشکیل می‏دهند. بهره از روش تحلیل محتوای کیفی و رویکرد هرمنوتیکی نشان...

بررسی تاثیر پذیری از شعر شاعران، از جذّاب ترین مقوله های نقد ادبی است. شعر شفیعی کدکنی از رهگذر تاثیر پذیری از اشعار سنّتی و معاصر فارسی و با توجه به رویکرد بینامتنیت قابل مطالعه است. بینامتنیت به رابطه­­­ی میان متن های ادبی اطلاق می شود. این اصطلاح نخستین بار توسط ژولیا کریستوا در اواخر دهه­ی شصت میلادی پس از بررسی آرای باختین مطرح شد. شعرِ«م. سرشک» به دلیل سرشار بودن از پشتوانه­ی فرهنگی و توجه ب...

سیمین دانشور اولین زنی بود که به زبان فارسی، داستان به معنای امروزی آن نوشت و راه را برای زنان داستان نویس پس از خود هموار کرد، اما طرح داستان ها و اندیشه ها و شگردهای داستان های وی با توجه به آثار و اندیشه های دیگران نیز شکل گرفته است. روش و مبنای نظری که بتواند میزان نوآوری و ابتکار نویسنده در عین دقت در آثار دیگران را روشن سازد نظریه بررسی بینامتنی است، نظریه بینامتنیت بر این اصل استوار است ...

با نزول قرآن کریم مفاهیم و حکمت های نهفته در آیات آن، بر کلام عرب به ویژه شعر غلبه یافت، به گونه ای که برخی از اشعار آنچنان که در ادبیات مشهود است، آیینه ی تمام نمای الفاظ قرآنی و تفسیری از مفاهیم و معانی آن کتاب مقدس گشتند. وام گیری از قرآن در گذشته با عناوینی چون: اقتباس، تضمین، تلمیح و ...صورت می پذیرفت، ولی از سال 1996م بعد از طرح اصطلاح بینامتنیت توسط " ژولیا کریستوا" شکل نظریه ای مدون ...

ژولیا کریستوا بینامتنیت را گذر از نظام نشانه به نظام‌های دیگر می‌داند. از این زاویه متن نه هم‌چون ذخیره‌‌ای از معانی ثابت، بلکه در مکان تعامل پیچیده‌‌ای بین متن‌های گوناگون قرار می‌گیرد. نظریة بینامتنیت با ژرار ژنت وارد حوزة ساختارگرایی شد. ژنت بر خلاف کریستوا با در نظر گرفتن خاستگاه به دنبال تعین و تثبیت معنا در متون بود. بر این اساس متن معنای خود را از طریق رابطه‌‌اش با دیگر متون آشکار می‌کند...

در یک تعریف کلی، بینامتنیت اصطلاحی است که به روابط بین متون اطلاق می‌شود. لیکن بینامتنیت در آثار پست‌مدرن صرفاً به معنی تأثیر و تأثر متون از یکدیگر نیست، بلکه با دیگر ویژگی‌های این‌ گونه متون مانند عدم قطعیت، نسبی‌گرایی، تشکیک واقعیت، زمان‌پریشی، پارانویا و انتقاد از گذشته و غیره پیوندی ناگسستنی دارد. این جستار با هدف بازنمایی نقش بینامتن‌ها در ساختار روایی آثار پست‌مدرن، ارتباط آن را با سایر وی...

بینامتنیت (intertextuality) از جمله گرایش­های نقد جدید می­باشد که به ارتباط و تعامل بین متون می­پردازد؛ بر اساس این نظریه، هیچ متنی خودبسنده نیست و آثار ادبی در تعامل با یکدیگر می­باشند. بر طبق این نظریه، متون و گویندگان آن ها متأثر از یکدیگر بوده و آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمه­های ادبی و فکری یکدیگر بهره جسته­اند. این نظریه در حوزه­ی ادبیات ملل بازتاب و کارکردی غیرقابل انکار دارد؛ چرا که ع...