خاتم مربع یکی از زیباترین و در عین حال پیچیده ترین هنرهای تزیینی چوبی در صنایع دستی به شمار می آید. اما متأسفانه در سال های اخیر خطر فراموش شده گی آن احساس می شود. بررسی دلایل این انزوا، گام نخست در حل این مشکل است. گشایش افق های تازه در طراحی و اجرای این هنر، اصلی ترین ایده ی پیشنهادی این پایان نامه است که در نهایت می تواند با اصلاح روش های سنتی، موجب دستیابی به اجرای نقوش بسیار متنوع در هنر خ...

از جمله هنرهای تزیینی که قدمتی دیرینه داشته و به قرنها قبل از ورود اسلام به ایران باز می گردد، خاتم مربع است. در این نوع خاتم به جای مثلث، قطعاتی به شکل مربع، مستطیل، متوازی الاضلاع و لوزی قرار می گیرد. این شیوه ساخت تا قرنها پس از ظهور خاتم از نوع امروزی ادامه داشته است اما در حال حاضر در حال از بین رفتن و فراموشی است، به طوری که بسیاری هیچگونه شناختی نسبت به نام و شیوه کار این نوع خاتم ندارند...

شیوۀ ساخت خاتم گره نسبت به سایر انواع خاتم پیچیده‌تر و دشوارتر است. خاتم گره معمولاً بر اساس نقوش گره تند و کند هندسی شکل می‌گیرد و زاویۀ برش مصالح نیز در آن متفاوت است. گره پنج از متداول‌ترین نقوشی است که مبنای شکل‌گیری سایر نقوش خاتم گره نیز قرار می‏گیرد. این نقش مبنای شکل‌گیری سایر نقوش خاتم گره نیز هست و تقریباً در تمام انواع خاتم گره مشاهده می‌شود. بر این ‏اساس، موضوع این مقاله به بررسی شیوۀ...

ولایت قیام بنده به پرودگار است هنگامی که از خود فانی شود و آن به تولیت حضرت حق تعالی نسبت به او است تا او را به نهایت مقام قرب و تمکین برساند. خاتم ولایت کسی است که با او صلاح دنیا و آخرت به نهایت کمال می‌رسد و نظام عالم با مرگ او مختل می‌شود. سخنان ابن‌عربی در باب خاتم ولایت مضطرب و مبهم است. او گاهی با صراحت حضرت عیسی (ع) را خاتم ولایت مطلقه می‌نامد و گاه از حضرت علی (ع) چنان تعریف می‌کند که ...

ولایت یکی از مهمترین مباحث اسلامی است که از صدر اسلام تاکنون متفکران مختلف پیرامون آن تحقیق و تفحص کرده اند.اهمیت بحث ولایت در تمام مکاتب اسلامی قابل مشاهده است به عنوان مثال در اندیشه های شیعه ولایت از اهمیت ویژه ای برخوردار است در یک جمله می توان گفت تشیع بدون ولایت هیچ جایگاهی ندارد یا به عبارتی می توان مهمترین تفاوت تشیع با مکاتب اسلامی به ویژه با اهل تسنن را در مفهوم ولایت است. امام صادق...

آنچه از واژۀ هنر خاتم در ذهن نقش می‌بندد، سطحی است که با مثلث‌های کوچک پوشانده شده است. این روش، خاتم مثلث نام دارد، ولی شیوه‌های دیگری نیز وجود دارند که در آن‌ها به‌جای مثلث از دیگر نقوش هندسی استفاده شده است. این آثار به طور کلی در گروه خاتم غیرمثلث دسته‌بندی می‌شوند. گروه خاتم غیرمثلث که شیوه‌های مختلف و نقوش متعددی را نیز شامل می‌شود، به سرعت در حال فراموشی است. همین امر باعث شده تا حدس‌های...

نفوذ عرفان شیعی در جامعة ایران در سده‏های هفتم تا یازدهم ق به شکلی است که بر ذهن و رفتار مردم تأثیر گذاشته و در حوزه‏های مختلف، از جمله هنر، نتایج عملی به همراه داشته است. چگونگی ظهور هنر خاتم مربع می‏تواند نشانه‏ای از حصول نتایج عملی مبانی فکری عرفان شیعی باشد. در این پژوهش سعی شده، با شیوة مطالعة کتابخانه‏ای و تاریخی و بهره‏گیری از مشاهدات عینی و استدلالی، صحت فرضیة مطروحه ارزیابی شود؛ فرضیه‏...

نفوذ عرفان شیعی در جامعة ایران در سده‏های هفتم تا یازدهم ق به شکلی است که بر ذهن و رفتار مردم تأثیر گذاشته و در حوزه‏های مختلف، از جمله هنر، نتایج عملی به همراه داشته است. چگونگی ظهور هنر خاتم مربع می‏تواند نشانه‏ای از حصول نتایج عملی مبانی فکری عرفان شیعی باشد. در این پژوهش سعی شده، با شیوة مطالعة کتابخانه‏ای و تاریخی و بهره‏گیری از مشاهدات عینی و استدلالی، صحت فرضیة مطروحه ارزیابی شود؛ فرضیه‏...

یکی از مهم ترین و بنیادی ترین آموزه های اسلامی، مساله خاتمیت است، مساله خاتمیت و این که پیامبر اسلام (ص) آخرین پیامبر الهی است از مسائلی است که همه مسلمین از هر گروه و مذهبی به آن معتقدند و نه تنها دانشمندان بلکه فرد فرد توده های مردم مسلمان نیز با آن آشنا هستند و به اصطلاح از «ضروریات اسلام» است که هر کس مختصر معاشرتی با پیروان این مکتب داشته باشد به زودی در می یابد که آنان پیامبر اسلام (ص) را...