معراجنامه کتابی است که به روایت داستان معراج جسمانی و روحانی پیامبر اکرم(ص) می پردازد؛ که هنرمندان مسلمان ایرانی به نسخه برداری و نگارگری مضامین تصویری آن پرداختند. هنر نقاشی ایران در حدود سده های هفتم هجری قمری تا سده ی یازدهم از اوج و فراز خاصی در رنگ و فرم برخوردار بوده است. رقعه های معراجنامه ی ایلخانی که در این مقاله مورد بحث و بررسی زیباشناسانه قرار گرفته، در این دوران تصویر شده است.معراج...

با توجه به کلیدواژه هایی که در عنوان این تحقیق وجود دارد (زیبایی شناسی، رنگ طلایی، معراج، معراجنامه میرحیدر) و به منظور دستیابی به نگاهی متناسب با این نگاره ها، سوالاتی را مطرح نموده ام که بدین ترتیب است: 1) زیبایی شناسی نزد فلاسفه ی غرب به چه معناست؟ 2) زیبایی شناسی از منظر فلاسفه ی ایرانی چه مفهومی دارد؟ 3) واژه ی معراج به چه معناست؟ و معراجنامه ی میرحیدر دارای چه مشخصاتی است؟ 4) رنگ طلای...

نگارگران مکتب اول هرات در معراج نامه شاهرخی (قرن نهم) ماجرای سیر و سلوک معنوی پیامبر (ص) در آسمان ها را در صفحاتی رنگین به تصویر کشیده اند. پیامبر به همراهی ملک مقرب- جبرییل- سوار بر مرکبی ترکیبی و نادر- براق- از پیامبران، فرشتگان، بهشت و جهنم دیدار می کند. در طول تاریخ برای توصیف معراج و درک مفاهیم آن، تفاسیر بسیاری آمده که هر کدام بر پایه ی تفکرات معنوی، معراج را جسمانی، روحانی و یا توأمان می...

اسراء سفر زمینی و معراج سفر آسمانی پیامبر (ص) است که هر دو در یک شب صورت پذیرفته است. پیامبر (ص) از طرف خداوند دعوت می‌شود تا همراه با حضرت جبرئیل از مسجد­الحرام به مسجدالاقصی و از آن جا نیز به آسمان‌ها برود و از سدرۀالمنتهی گذر کرده و در آسمان هفتم به لقای پروردگار برسد. این داستان یکی از مهم­ترین حوادث زندگی پیامبر (ص) به حساب می‌آید که  قرآن کریم در سوره‌های «اسراء» و «نجم» به آن اشاره کرده ...

اسراء سفر زمینی و معراج سفر آسمانی پیامبر (ص) است که هر دو در یک شب صورت پذیرفته است. پیامبر (ص) از طرف خداوند دعوت می شود تا همراه با حضرت جبرئیل از مسجد­الحرام به مسجدالاقصی و از آن جا نیز به آسمان ها برود و از سدرۀالمنتهی گذر کرده و در آسمان هفتم به لقای پروردگار برسد. این داستان یکی از مهم­ترین حوادث زندگی پیامبر (ص) به حساب می آید که  قرآن کریم در سوره های «اسراء» و «نجم» به آن اشاره کرده ...

زبان متفاوت نظامی در مخزن‌الاسرار گاهی به دشواری و پیچیدگی سخن او می‌‌انجامد. به همین سبب از دیرباز شرح‌نویسی بر مخزن‌الاسرار رواج داشته است؛ اما متأسفانه بسیاری از این شرح‌ها گره‌گشا نیست؛ زیرا شرح‌کنندگان به زبان استعاری نظامی توجه ‌نداشتند و یا حتی با این زبان آشنا نبودند؛ همچنین از آثار دیگر نظامی و آثار مشابه هم‌عصران یا شاعران گذشته در شرح متن استفاده نکرده‌اند. اعتدال بهاری یکی از موضوعا...

نسخه دستنویس معراج نامه میرحیدر که در دوره تیموری به تصویر در آمده است مجموعه بی نظیری در عرصه هنرهای تصویری دینی محسوب می شود. در مصور کردن این واقعه عظیم دینی هنرمندان اسلامی کوشیده اند پیام پروردگار و اولیایش را با لطیف ترین و دلپذیرترین شکل ممکن در قالب آمیزه ای از طرح ، رنگ و نقش به بیننده ابلاغ کنند. موضوعی که بررسی آن در اینجا اهمیت پیدا می کند این است که تا چه حد نگارگران این اثر ارزش...

توصیف بهشت، در قرآن و روایات اسلامی به تفصیل بیان شده است. نقاشی اسلامی نیز بنا به ضرورت نسخ مصور، به تصویرگری این موضوع توجه نموده است. یکی از نسخی که موضوع بهشت به صورت گسترده در آن تصویرسازی شده است نسخۀ مصور معراجنامۀ میرحیدر می‌باشد که به توصیف روایی معراج پیامبر (ع) پرداخته است. با توجه به ماهیت معنوی موضوع معراج از یک سو و بافتار عرفانی عصر تیموری از سوی دیگر، نگارگران این نسخه به دفعات ...

در روزگار ما نور منطقه البروجی شاید از جمله پیداترین پدیده های نجومی آسمان شب نباشد. اما این مقاله نشان می دهد که د رجهان باستان چنین نبوده است. یافته اصلی مقاله آن است که پدیداری شماری از دنباله داران درخشان در آسمان ‘مستقیما بر ضعف و شدت درخشش نور منطقه البروجی اثر می گذارد و در این راه به بررسی یک بازه تاریخی 500 ساله می پردازد .افزون بر این به بررسی نقش نور منطقه البروجی در شکل گیری باورهای...

در روزگار ما نور منطقه البروجی شاید از جمله پیداترین پدیده های نجومی آسمان شب نباشد. اما این مقاله نشان می دهد که د رجهان باستان چنین نبوده است. یافته اصلی مقاله آن است که پدیداری شماری از دنباله داران درخشان در آسمان ‘مستقیما بر ضعف و شدت درخشش نور منطقه البروجی اثر می گذارد و در این راه به بررسی یک بازه تاریخی 500 ساله می پردازد .افزون بر این به بررسی نقش نور منطقه البروجی در شکل گیری باورهای...