توجه به شکل و فرم آثار ادبی و تحلیل رویکردهای شکل مبنا با توجه به نظریات ادبی با تکیه بر واژه یوسف(ع) در غزلیات حافظ و قرآن کریم محور اصلی مقاله است. نظر به این که نگاه فرمی و شکل مدار بر محور مزبور مسبوق به سابقه نیست و کار بکری است، لذا ضرورت دارد تا در این زمینه با تکیه بر حاصل نظریات شکل مبنا و فرمی، کار عملی و بومی صورت پذیرد. به همین منظور تبیین اصالتهای شکلی ـ فرمی غزل حافظ و قرآن کریم د...

از آنجا که عنوان این مقاله مربوط به ادبیات و عناصر تشکیل دهنده آن می باشد‘ پرداختن به سه محور اساسی ‘یعنی : تعریف ادب و ادبیات‘عناصر تشکیل دهنده آن و بالاخره تحلیل این عناصر در یک متن ادبی ‘ ضروری می نماید .با چشم پوشی از معانی لغوی واژه ((ادب )) که در کتب لغت به تفصیل به آنها پرداخته شده است و با صرف نظر از تعاریف متعددی که از طرف صاحبنظران و نقادان ادب ‘ درباره معنی اصطلاحی ادب و ادبیات ارائه...

یکی از حوزه های مهم مطالعات تفسیری خاورشناسان، بررسی صحت انتساب و تاریخ گذاری متون کهن تفسیری است. اللغات فی القرآن منسوب به ابن عباس مجموعه ای مشتمل بر بیش از سیصد واژه قرآن به ترتیب سوَر است که در آن واژه ها با انتساب به لهجه یکی از قبایل عرب یا زبانی بیگانه مانند فارسی، سریانی، نبطی،... معنا شده است. ونزبرو با استناد به تحلیل ادبی، و ریپین با همین شیوه و اندک توجهی به سند در انتساب اللغات به ...

در این مقاله مقصود از واژه واقع گرایی مفهوم کلی آن یعنی ارائه واقعیات و حقایق در ادبیات و هنر است و نه معنی خاص آن یعنی ادبیات رئالیستی دهه هائی از قرن نوزدهم. اساس بحث بر این نکته استوار است که همه نویسندگان و هنرمندان کم و بیش مدعی ارائه واقعیات هستند یعنی خود را واقع گرا و دیگران را غیر واقع گرا می خوانند. تفاوت بین این نویسندگان و هنرمندان در حیطه هنر واقع گرایانه گهگاه آن چنان شدت می گیرد ...

تخیل اصیل، دنیایی نو و دیگرگون برابر دیدگان سخنور ترسیم می کند؛ او ناگزیر است برای هستی بخشیدن به این دنیا، از اسامی و هنجارهای عادی زبان دوری جوید و خود اسم های تازه ای برای نام گذاری آن بیافریند. او همواره از این امکان برخوردار نیست که دست به خلق و ساختن واژه های بسیط بزند؛ بنابراین برای بیان مفاهیم و نویافته های خود از واژه های سادۀ زبان بهره می گیرد و ترکیبات تصویری و زبانی تازه ای می سازد ...

هدف این جستار، بازنگری مفهوم و کارکرد پارودی در کتاب تصویری‌داستانی منم موش گرسنه/ می‌خورمت درسته است. با چنین نگرشی و در کنار معنای کلاسیک پارودی، امکان پارودی‌شدن متن واژگانی توسط متن تصویری و برعکس، در این اثر به‌آزمون برده‌شده؛ هم‌چنین جایگاه پارودی در تغییر ساختار قدرت نهادینه‌شده در ادبیات کودک به بحث گذاشته می‌شود.پژوهش‌گر ابتدا بر پایه‌ی روش قیاسی به بررسی شگردهای پارودی‌پردازی در کتاب ...

این مقاله، برآن است تا نمونه هایی از واژه های فارسی پرکاربردی را که امروزه آگاهانه یا ناآگاهانه عربی پنداشته می شوند و در گفتار و نوشتار بیشتر به شیوه واژگان تازی و ساختار آن زبان با آنها رفتار می شود بررسی، و اثبات کند که این واژه ها اگرچه به نظر عربی می آیند، ریشه فارسی یا غیرتازی دارند. همچنین علل و عواملی را که منجر به عربی دانستن این لغات شده، شناسایی می کند و از نظر می گذراند. این واژه ها...

تکرار واژه و جا به جایی آن در ساختار متن، یکی از عواملی است که موجب غرابت بخشیدن به زبان شعری یک شاعر می گردد. یکی از عوامل تشخص زبان شعری حسین منزوی نیز «تکرار واژه» در غزلیات اوست. «تکرار واژه» در غزلیات حسین منزوی افزون بر این که مربوط به شیوۀ بیان اوست و توجه خواننده را از محتوای گزاره ای پیام به خود پیام معطوف می گرداند، در عین حال برای تحت تأثیر قرار دادن ساختار معنایی غزلیات او نیز به کا...

تحلیل و تحقیق متن‌شناسی متون ادبی عهد سامانیان از اولین وظیفه‌های سخن‌شناسان تاجیک است. این مقاله نیز با هدف نقد و بررسی کتاب ادبیات دورۀ سامانیان در فرهنگ‌های فارسی به‌نگارش درآمده است. به‌ گفتۀ مؤلف این کتاب، سعید عمران سعیداف، در نقد و تصحیح متون ادبی قرن نهم تا دهم میلادی، فرهنگ‌های تفسیری به‌خصوص لغت‌نامه‌های قدیمی مقام شایسته دارند؛ ازهمین‌رو، کتاب مذکور در دو باب به تشریح این مو...

حماسه یکی از انواع ادبی است که اعمال پهلوانی و حوادث خارق‌العاده را به زبان فاخر روایت می‌کند. افلاطون و ارسطو از اولین کسانی بودند که به بحث و پژوهش درباره انواع ادبی پرداخته‌اند. این تحقیق برآن است تا حماسه‌های ایران را با ویژگی‌هایی که برای حماسه‌های جهان ذکر کرده‌اند، تبیین نماید. یافته‌ها بیانگر آن است که میان حماسه‌های ایران و جهان به جز چند اختلاف جزئی، تفاوت‌ی اساسی‌ وجود ندارد. این پژو...