کاربردشناسی1 مطالعه معنی است؛ معنایی که فرستندة پیام آن را منتقل و گیرنده، آن را برداشت می‌کند. از سرفصل‌های اصلی این رویکرد مباحث ادب2، اصول همکاری در مکالمه3، بهره‌گیری از قواعد نوبت‌گیری4 و همچنین کنش‌های گفتاری5 است. در میان اصول فوق، اصل نقض ادب در نمایشنامة وای بر مغلوب (1349) غلامحسین ساعدی (1364-1314) بروز بیشتری دارد. به همین علت در این پژوهش برآنیم تا شیوة شخصیت‌پردازی در آثار او را ا...

کاربردشناسی به کارکرد زبان در بافت مربوط است و هر جمله ثابت در بافت‌های متغیر می‌تواند کارکردهای متفاوتی داشته باشد؛ ازاین‌رو، معنا همان کاربرد است و مستقل از بافت وجود ندارد، اما نوع جمله‌ها از عوامل تعیین‌کننده در استنباط معانی است. جمله پرسشی در زبان فارسی دارای دوگونه ایجابی و غیرایجابی است. هدف از گزاره‌های پرسشی غیرایجابی یا بلاغی انتقال پیام به طرز غیرمستقیم و مؤثرتر است. قیصر امین‌پور د...

 مقاله‌ی حاضر به عنوان بخشی از یک پژوهش وسیع‌تر در حوزه‌ی مثل‌شناسی ‌زبان‌شناختی، به بررسی و سنجش تعاریف موجود از مثل و سایر عبارت‌گویه‌ها می‌پردازد و تعریف تازه‌ای از مثل و برخی دیگر از عبارت‌گویه‌ها بر اساس شاخص‌های ‌زبان‌شناختی پیشنهاد می‌کند. در ابتدا حوزه‌های مثل‌پژوهی (= مثل‌شناسی، مثل‌نگاری) معرفی می‌شوند، سپس استدلال می‌شود که تعاریف سنّتیِ "عبارت‌گویه‌ها" جامعیّت و مانعیّت یک تعریف علمی را...

نظریه کنش گفتار از مقوله‌های بنیادین در حوزه کاربردشناسی زبان است که زبان را در نقشمندی کاربران و تحلیل معانی ثانوی کلام بر مبنای اطلاعات بافتی مورد بررسی قرار می‌دهد؛ در این شاخه علمی، نظریه کنش گفتار به عنوان مقوله‌ای در ارتباط زبان و عمل، به کشف زوایای پنهان کلام و اعمالی که بر پایه کارکرد زبان می‌توان انجام داد می‌پردازد. بدین منظور جستار حاضر درصدد است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، قصیده‌ای ا...

در این جستار، مشکل عمده اجرای طرح ها و پژوهش های میان رشته ای در این نکته دیده شده است که در این گونه طرح ها در نهایت دو نوع الگوی روش شناختی در برابر هم صف آرایی می کنند که همانا روش شناسی کمیِ مورد استفاده در علوم طبیعی و روش شناسی کیفیِ مورد استفاده در علوم انسانی و اجتماعی است. این مشکل، کار را به جایی رسانده است که گفت وگوی سودمند و سازنده میان متخصصان وابسته به هر یک از این دو الگو در یافتن...

این تحقیق توصیفی- تحلیلی بعد از گردآوری داده­ها از زبان گفتاری آنها را واج­نگاری و مورد تحلیل معنایی،نحوی و کاربرد شناختی قرارداد تا مشخّص شود که آیا طبقه بندی ون ولین و مشخّصه­های مورد نظر وی در ترکی آذری وجود دارد یا نه.مهم­ترین نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که سببی­های گروه دوم وامری مورد نظر ون ولین در زبان ترکی آذری وجود دارند.همچنین ارتباط خاصی بین مشخّصه­های نحوی،معنایی و کاربرد شناختی سب...

در این پژوهش به بررسی تأثیر کنش های گفتاری غیر مستقیم با ساختار پرسشی بر روند گفت وگو خواهیم پرداخت. گفت وگوی موفق نیازمند تطابق مقاصد گفتاری دو طرف است، به نحوی که هر کدام به نیت مورد نظر خود از بیان گفته برسند. در این میان گفته های مخاطب، کنش های وابسته ای هستند که بطور کامل تحت تأثیر گفته های گوینده قرار می گیرند. اما در گفت وگوها گاهی اوقات ساختارهایی استفاده می شوند، که ویژگی کاربردی آنها ...

به‌کارگیری شاخه‌های جدید سبک‌شناسی و بازیابی ابزارهایی مناسب برای تجزیه و تحلیل متون فارسی می‌تواند دریچه‌ای تازه به شناخت مطلب باشد. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تحلیل محتوا انجام شده، سعی بر آن بوده است تا رمان هستی از فرهاد حسن‌زاده از دیدگاه سبک‌‌شناسی انتقادی مورد توجه قرار گیرد. یعنی در کلان‌لایه‌های روایی و متنی با تجزیه و تحلیل کانون‌سازی، میزان تداوم کانون‌سازی (کانون‌سازی مت...

در این مطالعه ابتدا برخی از دسته‌بندی‌های محققان از معانی غیرمعرفتی توانستن، شدن و بایستن را به‌صورت ‌اجمالی مورد‌ بررسی ‌قرار‌دادیم و مشاهده‌نمودیم که اغلب آنها، که عمدتاً از چارچوب پالمر پیروی‌کرده‌اند، معیارهای آشکاری را برای تفکیک و طبقه‌بندی معانی غیرمعرفتی این فعل‌ها از هم ارائه‌نکرده‌اند و با اتخاذ رویکردی کمابیش معنایی-نحوی بیشتر به توصیف و ارائه‌ی مثال برای نشان‌دادن معانی و توجیه دسته‌...

تحلیل گفتمان به عنوان رویکردی نوین و میان‌رشته‌ای، کوشیده است به متن با دیدی فرای کلمه، جمله و متن بنگرد و بافت را نیز در شناخت فرایند معناسازی و معناشناسی تبیین نماید؛ با این هدف که ساختارهای قدرت، سلطه و نابرابری‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی حاصل از آن را از طریق بلاغت، نحو، کاربردشناسی زبان و بینامتنی از دریچه‌ای انتقادی مورد مداقه قرار دهد. نگارندگان در این جستار برآنند که نامة دهم نهج ...