سرمایه اجتماعی و مولفه های آن در اسلام

چکیده مفهوم سرمایه اجتماعی دارای پتانسیل لازم برای جهت دادن رفتار افراد بر پایه شبکه، هنجار، ارزش و اعتماد اجتماعی در ساختار اجتماعی است که روابط اجتماعی براساس اقدامات جمعی را تسهیل می کند. سرمایه اجتماعی عنصری مطلوب برای انجام همکاری های درون گروهی به شمار می رود و وجود آن جهت همبستگی اجتماعی و رسیدن به اهداف جامعه لازم می باشد و هرچه میزان آن بالاتر باشد دستیابی جوامع به اهداف با هزینه کمتری انجام می گیرد. به نظر می رسد آموزه های دینی به عنوان ارزش متعالی، سبب بسترسازی و تقویت سرمایه اجتماعی می شود. معارف و مفاهیم دینی از یک سو به عنوان نظامی جامع، از طریق ابعاد متعدد خود، فعلیت و انباشت سرمایه اجتماعی را محقق می سازد و از سوی دیگر، سرمایه اجتماعی از طریق ایجاد شبکه های اعتماد و پیوندهای گوناگون زمینه ایجاد توسعه اجتماعی و فرهنگی پایدار را فراهم می کند. هدف اصلی از این مطالعه،بررسی جایگاه سرمایه اجتماعی و عناصر آن در جامعه اسلامی، می باشد. در این پژوهش، مولفه های سرمایه اجتماعی در نگاه دینی شناسایی و بررسی شده است. هم چنین، در این مطالعه با استفاده از شاخص فوکویاما و روش شاخص ترکیبی (رتبه درصدی)، سرمایه اجتماعی موجود در ایران طی دوره 90-1363 محاسبه شده، طبق نتایج بدست آمده سرمایه اجتماعی طی سال های مذکور دارای روندی کاهشیمی باشد. در کل، با توجه به نزولی بودن این روند، زمینه سازی جهت ایجاد و تقویت سرمایه اجتماعی لازم و ضروری می باشد. با این بررسی مشخص می شود که در اسلام برای تقویت سرمایه اجتماعی راهکارهای مناسبی وجود دارد که ضروری است سیاست گذاران امور جامعه، برای تقویت و گسترش آنها تلاش زیادی نمایند.