بررسی تعامل قارچ بیمارگر پژمردگی ورتیسیلیومی verticillium dahliae و نماتد ریشه گرهی meloidogyne javanica روی رشد نهال های زیتون در دو نوع بستر رویش

امروزه پژمردگی ورتیسیلیومی با عامل verticillium dahliae از مشکلات متداول در باغ های زیتون شمال ایران می باشد. نماتد ریشه گرهی meloidogyne javanica از نظر پراکنش یکی از گسترده ترین نماتدهای باغات زیتون در ایران به شمار می آید. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر دو نوع بستر رویش بر تعامل دو بیمارگر مورد نظر می باشد. در این آزمایش میکرواسکلروت هایverticillium dahliae و لاروهای سن دوم meliodogyne javanica به عنوان مایه تلقیح انتخاب شدند. نهال های یکساله زیتون رقم زرد در انواع بسترها از خاک لومی شنی (شن: 8/72% ، سیلت: 8/13% ، رس: 4/13%، ماده آلی: 2/2%، 76/2=ece، 76/7 ph) و شن درشت (به قطر ذرات 5-7 میلیمتر) استریل کشت شدند. آزمایش بر اساس طرح کاملا تصادفی در شش تیمار و هشت تکرار طراحی گردید: شاهد (بدون مایه تلقیح)، نماتد به تنهایی، قارچ به تنهایی، قارچ و نماتد همزمان، قارچ دو هفته قبل از نماتد و نماتد دو هفته قبل از قارچ. میزان مایه تلقیح نماتد و قارچ به ترتیب 1500 عدد لارو سن دوم و 7200 عدد میکرواسکلروت برای هرگلدان تعیین گردید و زمان آزمایش 9 ماه در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که میزان کلنی زایی قارچ در ریشه در گلدان های حاوی خاک لومی شنی نسبت به گلدان های دارای شن درشت بیشتر بود، در مقابل تعداد گره های ریشه و ماده های بالغ در گلدان های حاوی شن درشت در مقایسه با گلدان های حاوی خاک بیشتر بود. تعداد برگ های سبزرد، بافت مرده و پژمرده در گلدان های حاوی خاک لومی شنی بیشتر بود. بر اساس آزمون f فرض یکسان بودن واریانس جوامع (خاک و شن) در سطح احتمال 5% پذیرفته شد. حضور نماتد قبل از قارچ سبب کاهش کلنی زایی قارچ در ریشه و ساقه شد، در حالی که حضور قارچ قبل از نماتد موجب کاهش گره های ناشی از فعالیت نماتد گردید (05/0? p). شدیدترین نشانه های بیماری در بخش هوایی نهال ها در تیماری که قارچ و نماتد را همزمان دریافت کرده بود (در بستر خاک به میزان 97 درصد) مشاهده گردید (05/0? p).