آنالیز تغییرات کاربری اراضی بر تخریب سرزمین و بیابان‌زایی در مناطق ساحلی جنوب ایران

Authors

  • آرتمی سردا استاد گروه فرسایش خاک، دانشگاه والنسیا - اسپانیا.
  • حسن خسروی دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
  • حمید غلامی دانشیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، ایران.
  • سید علیرضا حسینی دانشجوی دکتری بیابان‌زدایی، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان،‌ ایران.
Abstract:

تغییر کاربری اراضی و تغییر پوشش زمین، از مهم‌ترین مباحث زیست محیطی مورد توجه در دنیا می­باشند. چنین تغییراتی معمولاً در اثر عوامل طبیعی و فعالیت­های انسانی ایجاد می­شود. مناطق ساحلی در جهان از اهمیت اکولوژیکی، اقتصادی و سیاسی زیادی برخوردارند. در پژوهش حاضر روند تغییرات کاربری اراضی مناطق ساحلی جنوب ایران شامل سه استان سیستان بلوچستان، هرمزگان، بوشهر طی دورۀ 31 ساله (1367 – 1398) مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا از تصاویر ماهواره­ای لندست، سنجنده­های TM، ETM+ و OLI و از روش حداکثر احتمال نیز برای طبقه­بندی تصاویر ماهواره­ای استفاده گردید. همچنین جهت اثرگذاری طبقات کاربری اراضی بر روند تخریب سرزمین از شاخص­های پوشش گیاهی (SAVI) و شاخص شوری (SI1)  استفاده شد. نتایج روند تغییرات کاربری اراضی نشان داد که تغییرات طبقات کاربری مناطق انسان ساخت و اراضی شور به عنوان پویا­ترین طبقات کاربری به ترتیب، روند افزایشی 72/2 و 14/1 درصد را دنبال می­کند. یافته‌های تحلیل رگرسیونی چند متغیره نشان داد، سه متغیر پوشش گیاهی، اراضی شور و مناطق انسان ساخت و چهار متغیر پوشش گیاهی، اراضی شور، مناطق انسان ساخت و ماسه­زار به ترتیب 3/22 و 8/37 درصد تغییرات متغیر وابسته شاخص‌های پوشش گیاهی و شوری را تبیین می­کنند. بنابراین در بیش از 60 درصد تغییرات، دیگر متغیرهای محیطی اثر گذار می­باشند. از این رو با توجه به نتایج به­دست آمده از مساحت طبقات کاربری و تحلیل رگرسیونی و روند متوسط تغییرات­SAVI  و SI1 که در آن، طبقۀ کاربری پوشش گیاهی و SAVI روند کاهشی و طبقۀ اراضی شور و SI1 روند افزایشی را نشان می­دهد، می­توان نتیجه گرفت که تغییرات کاربری اراضی پدیده­ای است که خدمات اکوسیستم را تغییر می­دهد که تقریباً اثرات آن غیرقابل جبران و برگشت ناپذیر می­باشد. این نتیجه‌ای جز بهم خوردن تعادل اکوسیستم و تشدید روند تخریب سرزمین در مناطق ساحلی به همراه نخواهد داشت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پایش روند تغییرات کاربری اراضی و نقش آن بر سنجه‌های سیمای سرزمین (بررسی موردی: شمال‌شرق اهواز)

اثر فعالیت‏های انسان بر کاربری اراضی و سیمای سرزمین و اثرات متعاقب آن بر محیط طبیعی‎ همواره مورد توجه بوده است. بنابراین آگاهی از این تغییرات به‌منظور برنامه‏ریزی پایدار سرزمین مهم است. در این پژوهش به‌منظور بررسی روند تغییرات و تهیه نقشه‏های پوشش، از تصاویر ماهواره‏ای سنجنده TM در سال 1990، سنجنده +ETM در سال 2002، سنجنده OLI لندست 8 در سال 2013 استفاده شد. مراحل اجرایی شامل تجزیه‌وتحلیل گرادی...

full text

بررسی و مقایسه توان اکولوژیکی و کاربری های فعلی در اراضی جنوب ارومیه بر اساس اصول آمایش سرزمین

چکیده کشاورزی  بعنوان یکی از مهمترین بخش های اقتصادی کشور، نقش مهمی در رسیدن به توسعه پایدار ایفا می کند که مستلزم استفاده از اصول و روشهای علمی و شناخت قابلیت های محیطی می باشد. در این مطالعه، ارزیابی توان اکولوژیکی حدود 80000 هکتار از اراضی جنوب شهرستان ارومیه برای کاربری های کشاورزی بر اساس اصول آمایش سرزمین و با روش مخدوم در محیط GIS انجام گردید. برای این کار، نقشه پارامترهای اکولوژیکی تاث...

full text

به‌کارگیری سنجه های سیمای سرزمین در تخصیص کاربری اراضی

ایجاد و حفظ لکه­های بزرگ­تر در چیدمان کاربری­ها یا کاربرد مفهوم تراکم در چینش آن‌ها، معیار الهام‌گرفته­ای از طبیعت است که می­تواند به نحوی شایسته­تر در به­گزینی کاربری­ها لحاظ شود. همزمانی معیار تراکم و پیوستگی در به­گزینی کاربری اراضی، بیشتر، اتخاذ رویکردی پیشگیرانه است تا برآورد شدت تغییرات پس از وقوع حادثه. در این مطالعه به‌منظور چگونگی لحاظ تراکم و پیوستگی در به­گزینی کاربری اراضی، منطقة مو...

full text

مدل‌سازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل ساز تغییر سرزمین (LCM ) مطالعه موردی: شهرستان نکا

تغییرات کاربری به خصوص توسعه شهرها باعث تخریب زیستگاه های طبیعی و کاهش تنوع زیستی می شود. به طور معمول برنامه ریزان شهری جهت کنترل کردن تغییرات کاربری اراضی از روش مدل سازی استفاده می کنند. در این مطالعه، هدف مدل سازی تغییرات کاربری اراضی شهرستان نکا، با استفاده از LCM(Land Change Modeler) بوده است. جهت به دست آوردن نقشه کاربری اراضی منطقه از تصاویر ماهواره Landsat سنجنده های TM و ETM+ و TIRS_O...

full text

تحلیل تغییرات کاربری/پوشش اراضی استان اردبیل با استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین

پیشینه و هدف ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی و پوشش زمین منجر به ایجاد درک صحیحی از نحوه تعامل انسان و محیط‌زیست می‌شود. سنجه‌های سیمای سرزمین می‌توانند به عنوان اساس مقایسه سناریوهای متفاوت سیمای سرزمین، یا شناخت تغییر و تحولات سیمای سرزمین در طی زمان باشند. استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین، ضمن صرفه‌جویی در زمان، ارزیابی زیست‌محیطی پیامد فعالیت‌های انسانی را به صورت تجمعی د...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 73  issue 2

pages  305- 320

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023