اثر تنش مکانیکی باد بر تعدادی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیک دو رقم گندم (Triticum aestivum) پابلند و نیمه-پاکوتاه

Authors

Abstract:

سابقه و هدف: تنش های مکانیکی از جمله تنش باد می تواند نقش مهمی را در سازگاری و اکوفیزیولوژی گیاهان داشته باشند. بطور کلی کاهش ارتفاع ساقه، کاهش سطح برگ، افزایش قطر ساقه و کاهش وزن تر و خشک معمول ترین عکس العمل گیاهان در برابر تنش های مکانیکی باد می باشند. وزش باد موجب افزایش تنفس و تعرق گیاه، کاهش در محتوی آب گیاه، تغییر ترکیب شیمیایی دیواره سلولی و تغییر در میزان تولید هورمون های گیاهی می شود. علاوه بر این با افزایش شدت تنش باد ممکن است گیاهان دچار خوابیدگی شوند. خوابیدگی مانع از جریان آب و عناصر غذایی موردنیاز گیاه و مانع از جریان مواد حاصل از فتوسنتز به ریشه‌ها یا دانه های درحال‌توسعه می‌شود که در نتیجه آن پر شدن دانه‌ها مختل می شوند. همچنین در نتیجه خوابیدگی مقدار رطوبت نسبی در یک جامعه گیاهی افزایش می یابد که رشد قارچ‌ها و گسترش بیماری‌ها از عواقب آن است. گندم گیاهی است که پس از سنبله دهی و سنگین شدن بخش انتهایی ساقه آن به خوابیدگی حساس تر می شود و باد شدید یکی از عوامل ورس در گندم می باشد. لذا اصلاح ارقام گندم به تنش باد یکی از اولویت های ارقام گندم در مناطق بادخیز کشور می باشد. از این رو این آزمایش با این هدف در دو رقم جدید و قدیم گندم انجام شد. مواد و روش ها: با توجه به مطالب ذکر شده، نظر به اهمیت ارزیابی اثرات تنش مکانیکی ناشی از وزش باد بر صفات رشدی و عملکردی گیاه گندم، آزمایشی در سال 1393 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، به اجرا درآمد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل سه عامله در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل شدت جریان باد (صفر، 5،10و 15 متر بر ثانیه) و مدت‌ زمان وزش آن (15، 30 و 45 دقیقه) بود که بر روی دو رقم گندم روشن (پابلند و قدیمی) و سیروان (پاکوتاه و جدید) اعمال شدند. گیاهان در شرایط گلخانه رشد داده شدند و برای اعمال تیمارها گلدان‌ها دریک اتاقک مخصوص اعمال تنش مکانیکی باد قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که ارتفاع گیاه، تعداد برگ، اندازه اولین میانگره بعد از اعمال تیمار، وزن خشک گیاه، محتوای نسبی آب برگ و مقدار فتوسنتز به‌طورمعنی‌داری تحت تأثیر عوامل آزمایش قرار گرفتند. با افزایش سرعت وزش باد در هر دو رقم سیروان و روشن از میزان صفات ذکر شده کاسته شد، اما روند کاهش آن در رقم سیروان نسبت به رقم روشن کمتر بود. در هر دو رقم بیشترین مقدار صفات ذکر شده در تیمار شاهد بدون وزش باد مشاهده شد. علاوه بر این با افزایش مدت وزش باد از مقدار صفات ذکر شده کاسته شد، این در حالی بود که این کاهش در ارقام سیروان و روشن با روندی مشابه نداشت و رقم سیروان کمتر تحت تأثیر مدت وزش باد قرار گرفت. با توجه به مشاهدات آزمایشی، می‌توان بیان کرد که خوابیدگی ناشی از وزش باد منجر به ایجاد خسارت مکانیکی در گیاه شد که به نظر می‌رسد با توجه به مقاومت بیشتر رقم سیروان در برابر خوابیدگی تأثیرپذیری این رقم نیز در برابر تنش مکانیکی حاصل از وزش باد نیز کمتر بود و درمجموع پاسخ بهتری را نشان داد. نتیجه گیری: به طورکلی رقم سیروان در مقایسه با رقم روشن، کمتر تحت تاثیر تنش باد قرار گرفت و روند کاهشی مربوط به صفات ذکر شده در رقم سیروان از شدت کمتری برخوردار بود. رقم سیروان نیمه پاکوتاه بوده و در برابر خوابیدگی دارای مقاومت است، به همین دلیل به نظر می رسد در برابر افزایش سرعت و مدت وزش باد کمتر تحت تاثیر قرار گرفت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی خصوصیات جوانه‌زنی و تغییرات بیوشیمیایی دو رقم گندم (Triticum aestivum) تحت شرایط تنش سرب

Extended abstract Introduction: Heavy metals pollution is one of the most important environmental problems. This type of metals with accumulation in the food chain has a lot of human and animal hazards. Among heavy metals, lead is considered to be the most dangerous of heavy metals in the environment, which is contaminated with the environment through the lead-acid battery industry, paint addi...

full text

ارزیابی مولکولی و بیوشیمیایی دو رقم گندم نان (.Triticum aestivum L) تحت تأثیر تنش اکسیداتیو

تنش ناشی از عناصر فلزی یکی از مشکلات جدی بازدارنده تولید محصول در سراسر جهان است. تنش فلزی باعث تغییرات فنوتیپی، آنزیمی و بیان ژن در گیاهان می‌شود. اساساً، اثرات مضر تنش فلزی با تولید مقدار زیادی گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) ایجاد می‌شود. اگرچه مقادیر بالای گونه‌های فعال اکسیژن (ROS)مضر است، اما در غلظت‌های پایین و متعادل به­عنوان یک عامل سیگنالی و انتقال عمل می‌کنند. در این بررسی، آزمایشی به‌صورت...

full text

بررسی اثر تنش شوری بر جوانه‌زنی بذر 18 رقم گندم (Triticum aestivum L.)

          شوری یکی از مهمترین تنش‌های محیطی است که موجب خسارت شدید به محصولات باغی و زراعی و همچنین کاهش تنوع زیستی در گیاهان می‌گردد. مقاومت به ‌شوری در طول جوانه‌زنی و رشد اولیه دانه رست‌ها در مورد 18 رقم گندم (Triticum aestivumL.؛ شامل ارقام بومی، غیر بومی و هیبرید) در چهار سطح کنترل، 100، 200 و 250 میلی‌مولار کلرور سدیم مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح...

full text

اثر تنش خشکی انتهای فصل بر خصوصیات فیزیولوژیک و روابط منبع و مخزن در دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.)

در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران وقوع تنش خشکی در مراحل مختلف رشد دانه و کاهش شدید عملکرد دانه ارقام مختلف گندم از مسائل شناخته شده تولید این محصول می‌باشد. این تحقیق در راستای مطالعه اثر تنش خشکی در مرحله تقسیم سلولی و پرشدن دانه‌ها بر خصوصیات فیزیولوژیک مرتبط با قدرت منبع و مخزن در مراحل مختلف رشد دانه دو رقم گندم نان مرودشت و زاگرس (به ترتیب حساس و متحمل به تنش خشکی انتهای فصل) اجرا شده ا...

full text

تأثیر هیدروپرایمینگ بر جوانه‌زنی و خصوصیات رشدی گیاهچه گندم (Triticum aestivum L.) تحت تنش خشکی

تنش خشکی و پیش­تیمار کردن بذر تأثیر زیادی بر خصوصیات جوانه­زنی گیاهان می­گذارد. به­منظور بررسی اثر پیش­تیمار بذر بر جوانه­زنی و خصوصیات رشدی گیاهچه گندم (رقم الوند) تحت تنش خشکی، آزمایشی طی سال 1394 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه مراغه در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح تنش خشکی ناشی از پلی­اتیلن گلایکول (صفر و 12- بار) و دو سطح پیش­تیمار بذر (شاهد یا عدم پ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 2

pages  101- 114

publication date 2017-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023