اثر رقابت گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد دو گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa) و شنبلیله ( graceum Trigonella foenum) تحت شرایط تنش خشکی

Authors

Abstract:

سابقه و هدف: تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصولات زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک می‎باشد. بخش زیادی از اراضی کشاورزی ایران نیز جز مناطق خشک و نیمه خشک است و کمبود شدید آب کشاورزی این مناطق را تهدید می‎کند. بر این اساس هر گونه راهبرد جلوگیری از کاهش اثرات تنش خشکی بر عملکرد محصولات زراعی بسیار ضروری است. در بوم‎نظام‎ها معمولاً رقابت بین گونه‎ای گیاهان برای آب کمتر از رقابت درون گونه‎ای است زیرا گونه‎های مختلف دارای ساختار، سیستم ریشه‎ای و دوره‎های حداکثر نیاز به آب متفاوتی هستند. بنابراین، اثرات رقابت دو گیاه شنبلیله و سیاهدانه در کشت مخلوط بر عملکرد و اجزای عملکرد با هدف کاهش صدمه تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‎ها: در این آزمایش پنج تیمار آرایش کاشت شامل کشت خالص شنبلیله، کشت خالص سیاهدانه و سه نسبت کشت مخلوط (2:1، 1:1، 1:2 شنبلیله و سیاهدانه) تحت شرایط سه تیمار تنش شامل بدون تنش (حفظ رطوبت خاک بین 70 تا 100% ظرفیت زراعی) (W1)، W2: تنش خشکی ملایم (آبیاری بر اساس ۷۵ درصد W1) و W3: تنش خشکی شدید (آبیاری بر اساس ۵۰ درصد W1) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در هر آبیاری حجم آب مصرفی برای هر کرت محاسبه و بوسیله کنتور تنظیم شد. برای گیاه شنبلیله صفاتی از قبیل ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی در بوته، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، وزن هزار دانه، عملکرد بوته و برای گیاه سیاهدانه نیز صفاتی از قبیل ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی در بوته، تعدادکپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه اندازه‎گیری شد. یافته‎ها: نتایج نشان داد که در شرایط تنش رطوبتی ملایم بیشترین میزان عملکرد دانه به ترتیب با میانگین 1320 و 1222 کیلوگرم در هکتار در تیمارهای شنبلیله: سیاهدانه (2:1) و (1:2) مشاهده شد اما در شرایط تنش شدید بیشترین میزان عملکرد دانه با میانیگن 842 کیلوگرم در هکتار در تیمار مخلوط شنبلیله: سیاهدانه (1:2) و کمترین آن با میانیگن 548 کیلوگرم در هکتار به کشت خالص شنبلیله اختصاص داشت. نسبت برابری زمین در شرایط بدون تنش در تیمار 2:1 کشت مخلوط‎ شنبلیله: سیاهدانه با میانگین 25/1 بیشترین مقدار بود. تحت شرایط تنش ملایم، تیمار‎های کشت مخلوط دارای نسبت برابری زمین بیشتر از 1 بودند. در شرایط تنش شدید، تیمار‎های کشت مخلوط 2:1 و 1:1 شنبلیله: سیاهدانه به‌ترتیب با میانگین 50/1 و 24/1 دارای نسبت برابری زمین بالایی بودند. نتیجه‎گیری: اگرچه بیشترین عملکرد دانه در شرایط بدون تنش بدست آمد ولی تحت شرایط تنش خشکی ملایم و شدید عملکرد دانه در تیمار‎های کشت مخلوط 1:2 و 2:1 شنبلیله: سیاهدانه نسبت به تیمارهای کشت خالص از برتری چشمگیری برخوردار بود. بنابراین، می‎توان با راهبرد کشت مخلوط، گیاهان دارویی را در مناطقی که دارای مشکل کمبود آب هستند، تولید نمود و از ناپایداری کشاورزی این مناطق جلوگیری کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اثر رقابت گونه‎ای بر رنگدانه‎های فتوسنتزی، پرولین، محتوای آب نسبی، و میزان اسانس گیاه شنبلیله (Trigonella foenum graceum) و سیاهدانه (Nigella sativa) در شرایط تنش خشکی

Conservatiion with respect to physiological aspects of crops is a crucial factor for ideal photosynthesis and appropriate yield in arid and semi-arid agro-ecosystems. In order to investigate the effect of planting pattern on stability of physiological parameters of fenugreek and black cumin under drought stress, an experiment was conducted in the University of Shahrekord in 2014. Three drought ...

full text

اثر کاربرد زئولیت طبیعی و مدیریت آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)

این پژوهش با هدف مطالعه و بررسی اثر بر همکنش تنش آبی و سطوح مختلف زئولیت بر خصوصیات رشد و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه در طول یک فصل زراعی (1397-1396) انجام شد. طرح آزمایش بلوک­های کاملاً تصادفی و بصورت کرت های خرد شده بود و تیمار آبیاری به عنوان تیمار فرعی در دو سطح (I1و I2: به­ترتی...

full text

تأثیر برخی ویژگی‌های زراعی و فیزیولوژیکی بر عملکرد دانه و وزن زیست‌توده شنبلیله (Trigonella foenum-graecum) تحت شرایط تنش خشکی

پایه‌گذاری گزینش کارا بر مبنای صفات ساده همواره مورد تأکید اصلاح‌کنندگان گیاهان بوده است. در این بررسی 20 توده بومی شنبلیله مناطق مختلف کشور تحت شرایط تنش خشکی بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. از صفات مختلف (17 صفت زراعی و فیزیولوژیکی) یادداشت‌برداری شد. با انجام رگرسیون گام به گام و براساس صفات باقی‌مانده در مدل رگرسیونی، تجزیه علیت برای تعیین عوامل مؤثر ...

full text

تأثیر تنش خشکی و مقادیر کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، درصد اسانس و میزان تیموکینون گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)

تأثیر تنش خشکی بر روی گیاهان پیچیده بوده و بستگی زیادی به مراحل رشد و نموی آن‌ها دارد. محدودیت رطوبت در خاک از طریق کاهش مقدار فتوسنتز، سطح برگ تولیدی، اختلال در جذب عناصر غذایی و انتقال مواد فتوسنتزی به دانه ­ها بر عملکرد گیاهان تأثیر سوء می­گذارد. به منظور بررسی اثرات تنش خشکی در مراحل مختلف رشدی به همراه مصرف مقادیر مختلف کود نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و نیز میزان تیموکینون و درصد ...

full text

اثر تراکم و تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله (Trigonella foenum gracum L.)

به منظور تعیین تاریخ کاشت و تراکم مناسب گیاه شنبلیله (Trigonella foenum gracum L.) در منطقه تربت جام آزمایشی در سال زراعی 1384-1383 انجام شد. طرح آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. چهار سطح تاریخ کاشت (9 اسفند، 29 اسفند، 20 فروردین و 9 اردیبهشت) به‌عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح تراکم (10، 20، 30 و 40 بوته در متر مربع) به‌عنوان فاکتور فرعی انتخاب شد. نتایج...

full text

مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد دو گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) و گندم سیاه (Fagopyrum esculentum Moench) تحت تأثیر کودهای آلی و شیمیایی

به‌منظور بررسی پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد دو گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) و گندم سیاه (Fagopyrum esculentum Moench) به کودهای آلی و شیمیایی، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‎های‎ کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در دو سال متوالی (۱۳۹۳ و ۱۳۹۴) اجرا شد. عامل‎های آزمایش شامل دو گونه گیاه دارویی شنبلیله (لگوم) و گندم سیاه (غیرلگوم) و سه منبع مختلف کودی (کود شیمیایی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 25  issue 2

pages  35- 51

publication date 2018-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023