اثر زمان سبز شدن گیاهچه بر صفات مورفولوژیک و تولید بذر تاج‌خروس ریشه قرمز (Amaranthus retroflexus L.) در رقابت با آفتابگردان (Helianthus annus L.)

به منظور بررسی رقابت تاج‌خروس و آفتابگردان در زمان‌های سبز شدن تاج‌خروس و مطالعه تغییرات صفات مورفولوژیک، ساختار پوشش گیاهی، توزیع ماده خشک و تولید بذر تاج‌خروس، آزمایشی در قالب طرح بلوک ‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی بخش تحقیقات علف‌های هرز موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور واقع در ورامین، در سال 1387 به اجرا گذاشته شد. تیمارهای آزمایش شامل پنج زمان سبز شدن تاج‌خروس (همزمان با آفتابگردان، 2، 4، 6 و 8 هفته بعد از سبز شدن آفتابگردان) با تراکم ثابت 8 بوته در هر متر ردیف بود. داده‌های آزمایش از طریق اندازه‌گیری تعداد و طول شاخه-های فرعی و سطح برگ تاج‌خروس در لایه‌های مختلف پوشش گیاهی و میزان بذر تولید شده و ماده خشک برگ، ساقه و گل آذین گیاه بدست آمد. نتایج نشان داد که با تاخیر در زمان سبز شدن تاج‌خروس، سطح برگ، تعداد و طول شاخه‌های فرعی و وزن خشک ساقه، برگ و گل آذین آن کاهش معنی‌داری یافت. با تاخیر در سبز شدن تاج‌خروس بیش از چهار هفته بعد از سبز شدن آفتابگردان، ساقه‌های فرعی تاج‌خروس به تحلیل رفتند و سطح برگ بیشتری به لایه‌های بالایی پوشش گیاهی آن اختصاص داده شد. با دو برابر شدن شاخص سطح برگ تاج‌خروس به بیش از 08/0 یا دو برابر شدن وزن خشک آن به بیش از 10 گرم در بوته، تعداد بذر تولید شده 4 تا 5 برابر افزایش یافت. نسبت ماده خشک ساقه و برگ به ماده خشک کل با به تاخیر افتادن زمان سبز شدن تاج‌خروس روند نسبتاً ثابتی داشت ولی وزن بذر تولیدی نسبت به وزن خشک کل کاهش یافت. با توجه به نتایج این آزمایش، اگرچه عملکرد دانه آفتابگردان در هیچ یک از زمان‌های سبز شدن تاج‌خروس کاهش معنی‌داری نداشت، ولی برای جلوگیری از افزایش میزان بذر تاج‌خروس در بانک بذری خاک، کنترل علف‌های هرز در زمان دو هفته بعد از سبز شدن آفتابگردان سودمند خواهد بود.