اثر عوامل مختلف بر رویان زایی بدنی گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni)

DOR: 98.1000/1735-0891.1398.27.103.53.1.1575.41  گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) به­ علت محتوای بالای شیرین­ کننده ­های طبیعی قابل استحصال دارای ارزش فوق‌العاده بالایی است.با توجه به اهمیت گیاه از نظر صنعتی و به‌ویژه دارویی، این پژوهش به­ منظور بهینه­ سازی جنین­زایی بدنی گیاه انجام شد. تولید و القای کالوس رویان­ زا با استفاده از ترکیبات مختلف تنظیم‌کننده­ های رشدی شامل بنزیل آدنین (BA)، نفتالین استیک اسید (NAA) و 2 و 4-دی­کلروفنوکسی استیک اسید (2,4-D) در ریزنمونه­های برگ و جوانه گیاه در محیط کشت MS به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در پنج تکرار بررسی شد. بیشترین میزان کالوس ­زایی در محیط کشت حاوی 01/0 میلی­ گرم بر لیتر BA + 5/0 میلی­گرم بر لیتر 2,4-D و بیشترین میزان رویان ­زایی در تیمار 01/0 میلی‌گرم بر لیتر BA +1 میلی­ گرم بر لیتر 2,4-D حاصل شد. همچنین اثر کازئین هیدرولیزات در پنج سطح (0، 50، 100، 150 و 200 میلی­ گرم بر لیتر) و شیره نارگیل در دو سطح (صفر و 55 میلی­لیتر) بر رویان­ زایی گیاه استویا توسط دو ریزنمونه برگ و جوانه در آزمایشی به­ صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تکرار بررسی شد. در غلظت­ های صفر و 50 میلی­ گرم بر لیتر کازئین هیدرولیزات به­ ترتیب بیشترین (2/20 درصد) و کمترین (84/7 درصد) رویان­ زایی حاصل شد. بیشترین درصد رویان ­زایی (82/78 درصد) در محیط کشت MS بدون شیره نارگیل توسط ریزنمونه­ های جوانه و کمترین درصد رویان‌زایی با 09/25 درصد توسط ریزنمونه­های برگ به‌دست آمد. پس از آن رویان­­ های حاصل به محیط کشت حاوی 1/0 میلی­گرم بر لیتر GA3 (اسید جیبرلیک) برای اندام ­زایی انتقال یافتند و در این بین 03/18 درصد از رویان­­ها به گیاهچه کامل تبدیل شدند.