اثر کاربرد نیتروژن و فسفر بر برخی فعالیت‌های آنزیمی در خاک حاوی بقایای گندم

Authors

  • احمد گلچین گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
  • لیلا محمدزاده دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
Abstract:

سابقه و هدف: خاک یکی از عوامل مؤثر در تعادل اکوسیستم است و فرایندهای زیستی و بیوشیمیایی بی‌شماری در آن جریان دارد. در تمامی این فرایندها، آنزیم‌ها نقش کاتالیزور را ایفا می‌کنند. حضور آن‌ها در چرخه‌های مختلف عناصر غذایی خاک سبب آزاد شدن و در دسترس قرارگرفتن عناصر موردنیاز گیاهان می‌شود. از این ‌رو سنجش برخی از این آنزیم‌ها می‌تواند شاخص و معیار مهمی برای ارزیابی توان زیستی خاک و به‌تبع آن سنجش اکوسیستم باشد. لذا به‌منظور بررسی میزان و نحوه اثرگذاری نیتروژن معدنی (نیترات آمونیوم) و فسفر معدنی (سوپرفسفات تریپل) در خاک‌هایی که بقایای گیاه گندم به آن‌ها اضافه شده بر فعالیت‌های آنزیمی اوره‌آز، اینورتاز، سلولاز، فسفاتاز قلیایی و اسیدی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه به اجرا درآمد. هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر سطوح مختلف نیتروژن و فسفر معدنی و اثر متقابل آن‌ها بر برخی فعالیت‌های آنزیمی خاک حاوی بقایای گیاهی گندم بود. مواد و روش‌ها: به‌منظور انجام این پژوهش سطوح مختلف نیتروژن معدنی شامل: صفر، 10، 25، 50 و 75 میلی‌گرم نیتروژن در کیلوگرم خاک (N75, N50, N25, N10, N) و سطوح مختلف فسفر شامل: صفر، 15، 30 و 45 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک (P45, P30, P15, P) به یک خاک فقیر از لحاظ فسفر و نیتروژن اضافه شد به این خاک به میزان 5 درصد وزنی بقایای گندم کوبیده شده اضافه گردید، و به رطوبت FC رسانده و در دمای آزمایشگاه (نسبتاً ثابت) به مدت 6 ماه خوابانیده شدند. در پایان دوره خوابانیدن فعالیت آنزیم‌های اوره‌آز، اینورتاز، سلولاز و فسفاتاز قلیایی و فسفاتاز اسیدی اندازه‌گیری شدند. یافته‌ها: تأثیر متقابل سطوح مختلف فسفر و نیتروژن معدنی بر برخی فعالیت‌های آنزیمی نشان داد که آنزیم اوره‌آز در تیمارهای P30N25، P30N50 و P15N25، P30N10، P30N75 و P45N10 بالاترین و در تیمار شاهد دارای کمترین فعالیت بودند. فعالیت آنزیم اوره‌آز در این تیمارها تقریباً 3/2 برابر تیمار شاهد بود. بیشترین میزان فعالیت آنزیم اینورتاز در تیمار P15N10، P15N25، P15N50 و کمترین میزان فعالیت آن در تیمار P30N75 مشاهده شد. فعالیت این آنزیم در تیمار حاوی فسفر 15 و نیتروژن 10 (میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) حدود 21 درصد بیشتر از تیمار حاوی فسفر 30 و نیتروژن 75 (میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) بود. بیشترین فعالیت آنزیم سلولاز در تیمار P15N10 و P15N25 و کمترین فعالیت در تیمار P45N25 مشاهده گردید. آنزیم فسفاتاز قلیایی در تیمار P30N10، P15N10 و P30N25، P15N25 و P30N50 دارای بیشترین و در تیمار حاوی فسفر 45 و نیتروژن معدنی 75 (میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) دارای کمترین فعالیت بود. فعالیت آنزیم در این تیمارها حدود 2/1 برابر تیمار P45N75 بود. فعالیت آنزیم فسفاتاز اسیدی در تیمار P15N50 و P15N25 بیشترین میزان و در تیمار حاوی فسفر 45 و نیتروژن معدنی 10 (میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) و تیمار حاوی فسفر 45 و نیتروژن معدنی 75 (میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) دارای کمترین میزان بود. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی اعمال کودهای معدنی تا نسبتی به خاک حاوی بقایای گندم سبب افزایش برخی فعالیت‌های آنزیمی گردید طبق نتایج حاصل از آزمایش برای حفظ باروری خاک و هم‌چنین تعادل در میزان تجزیه و خروج گازهای گلخانه‌ای و فعالیت آنزیم‌ها که کاتالیزگر واکنش هستند، کودهای معدنی در غلظت‌های پایین توصیه می‌شود به‌طوری‌که تیمار P15N25 به عنوان تیمار برتر در این تحقیق معرفی گردید. بنابراین به کشاورزان توصیه می‌شود پساماندهای گیاهی را پس از پایان فصل کشت از اراضی حذف نکنند بلکه می‌توانند با افزودن سطوح مناسبی از کود های معدنی سرعت تجزیه بقایا را تعادل ببخشند تا ضمن تجزیه تدریجی سبب بهبود تغذیه گیاه شده و ویژگی‌های فیزیکی خاک را نیز بهبود ببخشند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر مقادیر بقایای گندم و کود نیتروژن بر برخی ویژگی‌های خاک مزرعه در زراعت لوبیا

Crop residues are beneficial substances that can bring about important changes in soil biological, chemical and physical properties and can also increase or stabilize crops yield. A field experiment was carried out at Research Station of College of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran, to determine the effects of wheat (Triticum aestivum L.) residue rates in combination with N levels on...

full text

اثر باقی‌مانده و تجمعی کودهای آلی بر غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم در خاک و گندم

Compost and sewage sludge contain high concentration of plant nutrients and, thus, have been used extensively as an inexpensive fertilizer. The objective of this study was to evaluate cumulative and residual effects of compost, sewage sludge and cow manure on nitrogen, phosphorus and potassium in soil and wheat. The experiment included compost, sewage sludge and cow manure, each applied at 3 ra...

full text

اثر باقی‌مانده و تجمعی کودهای آلی بر غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم در خاک و گندم

Compost and sewage sludge contain high concentration of plant nutrients and, thus, have been used extensively as an inexpensive fertilizer. The objective of this study was to evaluate cumulative and residual effects of compost, sewage sludge and cow manure on nitrogen, phosphorus and potassium in soil and wheat. The experiment included compost, sewage sludge and cow manure, each applied at 3 ra...

full text

اثر مدیریت بقایای گندم و کلزا و روش‌های خاک‌ورزی بر عملکرد ذرت و برخی خصوصیات خاک

به‌منظور بررسی اثر مدیریت استفاده از بقایای گندم و کلزا (کشت پاییزه) و خاک‌ورزی بر عملکرد ذرت و برخی خصوصیات خاک، دو آزمایش جداگانه به مدت سه سال (1390-1388) در منطقه ارزوئیه کرمان انجام شد. هر آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. فاکتور اصلی دو روش خاک‌ورزی مرسوم و حداقل و فاکتور فرعی مدیریت بقایای گیاهی در سه سطح حفظ بقایا، جمع‌آوری بقایا و سوزاندن بق...

full text

اثر تراکم خاک و کاربرد ماده آلی بر برخی ویژگی‌های زیستی خاک در کشت گلخانه‌ای گندم

تراکم خاک یکی از مشکلات زیست محیطی جهانی است. تاکنون عمده پژوهش‌ها بر تأثیر تراکم خاک بر ویژگی­های فیزیکی خاک و رشد گیاه تمرکز داشته‌اند، درحالیکه تعیین اثر تراکم خاک بر فعالیت ریزجانداران و فرآیندها‌ی بیولوژیکی خاک بسیار ضروری است. هدف از انجام این پژوهش تعیین تاثیر تراکم خاک و افزودن مواد‌آلی بر برخی ویژگی­های زیستی شامل تنفس، کربن‌ زیست توده میکروبی خاک، فعالیت آنزیم اوره‌آز و شدت نی...

full text

بررسی اثر بقایای گیاهی و کود شیمیایی بر جذب نیتروژن، عملکرد گندم و مواد آلی خاک در شرایط اهواز*

کشاورزی پایدار به کیفیت و مواد آلی خاک توجه دارد و بقایای گیاهی یکی از منابع مهم مواد آلی خاک به شمار می‌رود. نیتروژن یکی از عناصر مهم در تولید گندم است. در این آزمایش اثر مقادیر مختلف کاه گندم و سطوح کود نیتروژن بر عملکرد دانه، جذب نیتروژن و مواد آلی خاک بررسی گردید. آزمایش در دو سال 1381 و 1382 در شرایط آب و هوایی اهواز انجام شد. تیمارهای آزمایش درکرت‌های خرد شده و طرح بلوک‌های کامل تصادفی با...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 27  issue 3

pages  197- 211

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023