ارزیابی شاخص‌های تنش خشکی دو رقم کنجد محلی بهبهان و شوین

Authors

  • امیرخسرو دانایی مربی پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
  • لیلا بهبهانی محقق صنایع غذایی - بخش فنی و مهندسی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران -
  • نادر سلامتی استادیار پژوهش، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
Abstract:

سابقه و هدف: تنش خشکی مهم‌ترین عامل محیطی محدودکننده رشد و نمو گیاهان در کل دنیا است به‌طوری‌که کاهش رشد در اثر تنش خشکی بیش‌تر از سایر تنش‌های محیطی گزارش شده است. کنجد به‌دلیل تحمل به خشکی و گرما اهمیت بسیاری در توسعه کشاورزی مناطق خشک و نیمه خشک در کشت تابستانه دارد. هدف از اجرای این تحقیق بررسی تأثیر تنش خشکی از طریق اعمال سطوح مختلف آبیاری قطره‌ای نواری و شناسایی رقم برتر بر اساس شاخص‌های تنش بود. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی شاخص‌های تنش خشکی در روش آبیاری قطره‌ای نواری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، عملکرد روغن، درصد روغن دانه و کارآیی مصرف آب دانه آزمایشی در سال زراعی 98-1397 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان اجرا گردید. آزمایش به صـورت کرت‌های یک‌بار خـــــرد شده در قالب بلـوک‌های کامل تصادفی با 3 تکــرار اجرا شد. فاکتور اصلی شامل مقدار آب در آبیاری قطره‌ای نواری در چهار سطح 40، 60، 80 و 100 درصد نیازآبی از شروع مرحله گلدهی و فاکتور فرعی شامل رقم در دو سطح شامل ارقام محلی بهبهان و شوین بود. برای مقایسه آماری نتایج اندازه‌گیری و محاسبه شده از ضرایب همبستگی پیرسون برای تمام پارامترهای اندازه‌گیری یا محاسبه شده استفاده گردید. یافته‌ها: مقایسه میانگین کارایی مصرف آب در اثرات متقابل آبیاری و رقم نشان داد تیمار 100 درصد نیاز آّبی و رقم محلی بهبهان با کارایی مصرف آبی معادل 222/0 کیلوگرم بر مترمکعب دانه کنجد، تیمار برتر بود. میانگین آب مصرفی در یک سال انجام آزمایش در تیمارهای 40، 60، 80، 100 درصد نیاز آبی و تیمار شاهد (آبیاری سطحی) به‌ترتیب برابر 0/35، 4/41، 8/47، 2/54 و 1/65 سانتی‌متر آب بودند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون بیش‌ترین میزان همبستگی وزن هزار دانه به میزان 9305/ با شاخص عملکرد دانه را نشان داد که بیانگر نقش مؤثر افزایش وزن هزار دانه در بالارفتن عملکرد دانه می‌باشد. به دلیل زیاد بودن مقادیر شاخص‌های SSI و TOL در رقم محلی بهبهان نسبت به رقم شوین و نیز کم بودن شاخص‌های STI، MP، GMP، HM، YI و YSI در رقم فوق نسبت به رقم مزبور می‌توان رقم محلی بهبهان را از نظر تنش خشکی به عنوان تیمار برتر معرفی نمود. نتیجه‌گیری: افزایش ارتفاع بوته با همبستگی بسیار معنی داری موجب روند افزایشی تعداد دانه در کپسول گردید. بیش‌ترین همبستگی معنی-دار تعداد دانه در کپسول به عنوان یکی از اجزای مهم عملکرد با ارتفاع بوته و ارتفاع بوته با حجم آب مصرفی، نشان دهنده نقش بسیار مهم مدیریت بهینه‌ی کم آبیاری در محصول کنجد است. عملکرد تحت تنش رقم محلی بهبهان نسبت به رقم شوین، به عملکرد تیمار فاقد تنش نزدیک‌تر بوده و همین عامل در افزایش شاخص TOL در رقم محلی بهبهان نسبت به رقم شوین مؤثر بوده است. رقمی مقاوم به تنش خشکی است که رقم ضریب همبستگی شاخص TOL آن منفی‌تر شده است. نتایج ضریب همبستگی نشان داد شاخص MP غیر حساس-ترین شاخص تنش برای معرفی تیمارهای تحت تنش و شاخص TOL مقاوم‌ترین شاخص به تغییرات تنش می‌باشد. شاخص TOL دو رقم مورد بررسی را بر اساس تغییرات عملکردشان گروه بندی می‌کند. هرچه میزان تغییرات کم‌تر باشد، رقم ثبات بیش‌تری در شرایط تنش نشان داده و متحمل خواهد بود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی شاخص‌های تنش خشکی در دو رقم کنجد (داراب 1 و دشتستان 2)

به منظور مطالعه و ارزیابی شاخص­های تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، روغن، درصد روغن دانه و کارآیی مصرف آب دانه کنجد، آزمایشی به صـورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب بلـوک­های کامل تصادفی با سه تکــرار در سال زراعی 98-1397 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان اجرا گردید. فاکتور اصلی، مقدار آب در آبیاری قطره­ای نواری در چهار سطح 40، 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی از شروع مرحله گلدهی و فاکتور فرعی...

full text

تاثیر پاکلوبوترازول بر خصوصیات فیزیولوژیکی دو رقم کنجد (Sesamum indicum L.) تحت تنش خشکی

به منظور ارزیابی اثرات پاکلوبوترازول بر دو رقم کنجد (Sesamum indicum) در شرایط تنش خشکی و بررسی واکنش ارقام بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-93 در گلخانه واحد آموزشی کردکوی انجام شد. تیمارها شامل ارقام کنجد (یلووایت و اولتان)، سه سطح آبیاری(50،20 و 80 درصد ظرفیت زراعی خاک) و سه غلظت کاربرد پاکلوب...

full text

اثر تنش خشکی بر صفات زراعی ژنوتیپ‌های کنجد در منطقه بهبهان

بروز تنش خشکی در زراعت کنجد در منطقه بهبهان رایج بوده و معمولاً از اواخر شهریورماه به بعد رخ می‌دهد. این تحقیق در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو آزمایش جداگانه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان به مدت دو سال (1391 و 1392) اجرا شد. در آزمایش اول آبیاری پس از 100 میلی‌متر تبخیر از طشتک کلاس A (آبیاری متداول) و در آزمایش دوم آبیاری پس از 200 میلی‌متر تبخیر از طشتک کلاس A (تنش) انجا...

full text

ارزیابی شاخصهای تحمل تنش خشکی در برخی هیبریدهای جدید ذرت

به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه چند هیبرید جدید ذرت و ارزیابی شاخص­های تحمل خشکی، آزمایشی بصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه  نهال و بذر کرج در سال 1388 اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه سطح آبیاری نرمال، تنش ملایم و تنش شدید (به‌ترتیب آبیاری پس از 70، 100 و 130 میلی­متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A) و عامل فر...

full text

ارزیابی ویژگی های جوانه زنی و رشد نهالبذر سه رقم کنجد (Sesamum indicum)، در شرایط تنش شوری و خشکی

           یکی از مسائل مهم در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب آبیاری و شوری آب و خاک است . به منظور ارزیابی پاسخ خصوصیات جوانه زنی و سبز شدن گیاهچه کنجد به تنش های خشکی و شوری، دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. عوامل مورد بررسی در این آزمایش ها شامل هفت سطح خشکی (پتانسیل های صفر (شاهد)، 1-، 2-، 3-، 4-، 6-، ...

full text

دوره بحرانی کنترل علفهای هرز دو رقم اصلاح شده و محلی برنج (oryza sativa L.) در شرایط تنش خشکی

استفاده از راهکارهای مناسب و کم هزینه در مبارزه با علفهای هرز مزارع برنج ضرورت تخمین دوره بحرانی کنترل علفهای هرز را الزامی می سازد به منظور تعیین دوره بحرانی کنترل علفهای هرز در شرایط تنش خشکی آزمایشی در مرکز تحقیقات برنج کشور در رشت با استفاده از ارقام محلی بینام و اصلاح شده خزر درسال 1378 انجام شد این آزمایش در قالب طرح کرتهیا خرد شده دارای بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار و 10 تیمار در دو سری...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 26  issue 4

pages  155- 171

publication date 2019-10-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023