ارزیابی مدل ORYZA2000 در شبیه‌سازی عملکرد و بهره‌وری تولید برنج تحت مدیریت‌های زراعی.

Authors

  • بهنام کامکار استاد گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
  • حسین کاظمی استادیار گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
  • مجتبی رضایی موسسه تحقیقات برنج کشور . سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت ، ایران.
Abstract:

سابقه و هدف: ایران کشوری نیمه‌خشک با میانگین بارندگی سالانه برابر ۲۴۰ میلی‌متر و ۵۷/0 میلیون هکتار شالیزار می‌باشد. رشد بی‌سابقه تقاضا برای مصرف آب در بخش‌های صنعتی، شرب و کاهش میزان آب قابل‌استفاده در بخش کشاورزی موجب گردیده که استفاده از آب در تولید برنج کاهش ‌یافته و این امر تولید برنج را تهدید می‌کند. از مدل‌های شبیه‌سازی گیاهان زراعی برای انجام مطالعات مختلف از جمله انتخاب گیاه و رقم مناسب برای کاشت، تعیین بهترین مدیریت زراعی، برآورد ظرفیت تولید منطقه‌ای می‌توان استفاده نمود. هدف از این پژوهش بررسی دقت ORYZA2000 در شبیه‌سازی عملکرد دانه و زیست-توده و بررسی بیلان و بهره‌وری تولید برنج تحت تیمار‌های آبیاری و تاریخ کاشت می‌باشد. مواد و روش‌ها: به‌منظور ارزیابی مدل ORYZA2000 و بررسی بهره‌وری تولید برنج تحت شرایط مدیریت آبیاری و تاریخ کاشت، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار بر روی رقم محلی (هاشمی) در دو سال زراعی 1395 و 1396 در موسسه تحقیقات برنج ایران، رشت، انجام گردید. دور آبیاری به‌عنوان عامل اصلی در چهار سطح غرقاب دائمی شامل دور آبیاری 5، 10 و 15 روز و تاریخ کاشت به‌عنوان عامل فرعی در سه سطح (اول اردیبهشت، بیستم اردیبهشت و دهم خرداد) در نظر گرفته شدند. ارزیابی مقادیر شبیه‌سازی و اندازه‌گیری شده عملکرد دانه و عملکرد زیستی با استفاده از مؤلفه‌های ضریب تبیین، آزمون t و ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده (RMSEn) انجام گرفت. در این تحقیق معادله بیلان آب در طول فصل زراعی در نظر گرفته شد که اجزای آن شامل آبیاری، بارندگی، تبخیر واقعی، تعرق واقعی، نشت و نفوذ عمقی و تغییرات آب ذخیره شده در منطقه توسعه ریشه، می‌باشند. مقدار آبیاری برای هر کرت اندازه‌گیری شد، مقدار بارندگی نیز از ایستگاه هواشناسی رشت دریافت شد، سایر اجزای معادله بیلان آب با استفاده از مدل ORYZA2000 محاسبه گردید. در مدل ORYZA2000 مقدار تبخیر و تعرق پتانسیل با استفاده از معادله پریستلی تیلور محاسبه شد. بهره‌وری آب بر اساس میزان عملکرد دانه برنج به ازای میزان تعرق، تبخیر-تعرق، آبیاری و مجموع بارش و آبیاری مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: بر اساس نتایج تحقیق، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده عملکرد دانه و عملکرد زیستی به ترتیب 8 و 6 درصد تعیین گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که در بین مدیریت‌های آبیاری، با توجه به اجزای بهره‌وری آب، دوره آبیاری غرقاب از نظر تعرق و مجموع تبخیر و تعرق و دور آبیاری 15 روزه از نظر میزان آب ورودی به مزرعه و میزان آبیاری، بیش-ترین بهره‌وری را داشتند. در بین تاریخ‌های کاشت، تاریخ کاشت بیستم اردیبهشت با دارا بودن مقدار متوسط عملکرد دانه 3871 کیلوگرم در هکتار، بیش‌ترین مقدار بهره‌وری آب مبتنی بر تعرق، تبخیر و تعرق و تاریخ کاشت یک اردیبهشت بهره‌وری آب بر مبنای آبیاری و مجموع آبیاری و بارندگی را دارا بود. در این شرایط، تاریخ کشت یک اردیبهشت و 20 اردیبهشت به ترتیب با میانگین 136 و 116 میلی‌متر، بیش‌ترین و کم‌ترین ذخیره آب را داشتند. بیش‌ترین میزان ذخیره آب طی دو سال آزمایش در دور آبیاری 10 و 15 روزه (به ترتیب 145 و 143 میلی‌متر) و کم‌ترین ذخیره در تیمار غرقاب (92 میلی‌متر) مشاهده شد. نتیجه‌گیری: با در نظر گرفتن میزان عملکرد شلتوک و زیست‌توده و بهره‌وری آب و میزان مصرف آب، تیمار آبیاری پنج‌روزه در تاریخ کاشت یک اردیبهشت بهترین عملکرد شلتوک و زیست‌توده را داشته است. این تیمار با نه درصد کاهش مصرف آب و شش درصد کاهش عملکرد شلتوک، بهترین تیمار از نظر بهره‌‌وری و تولید برنج بوده است. با توجه به تحقیق حاضر می‌توان از مدل ORYZA2000 برای پشتیبانی نتایج آزمایش‌های تحت شرایط مدیریت آبیاری و تاریخ کاشت استفاده نمود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی عملکرد و بهره‌وری آب در برنج تحت شرایط مدیریت مختلف آبیاری و فاصله کاشت با استفاده از مدل ORYZA2000

به منظور بررسی تاثیر فاصله کاشت و مدیریت آبیاری بر بهره­وری آب برنج در استان گیلان، آزمایشی در قالب کرت‌های خرد شده برپایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1380 و 1381 در موسسه تحقیقات برنج کشور(رشت) انجام شد. مدیریت­های آبیاری در 4 سطح به عنوان عامل اصلی و فاصله کاشت در 3 سطح به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. از مدل شبیه‌سازی ORYZA2000 برای بررسی بهره­وری آب و اجزای بیل...

full text

ارزیابی روابط صفات، عملکرد و ویژگی‌های زراعی لاین‌های امیدبخش برنج

چکیده به منظور ارزیابی مهم‌ترین ویژگی‌های زراعی مؤثر بر عملکرد در سال 1396، آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. ژنوتیپ‌ها شامل 30 لاین امیدبخش برنج بود. در این بررسی 10 صفت از جمله ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد پنجه، تعداد کل ‌دانه، تعداد دانه ‌پر، طول دانه، قطر دانه، نسبت طول به عرض دا...

full text

شبیه‌سازی شاخص سطح برگ، زیست توده و عملکرد دانه ارقام برنج در سنین مختلف گیاهچه‌ای با استفاده از مدل ORYZA2000

به منظور واسنجی پارامترهای گیاهی و ارزیابی مدل "اوریزا 2000" (ORYZA2000) تحت شرایط بالقوه تولید و شبیه سازی شاخص سطح برگ، زیست توده اندامهای مختلف گیاهی و عملکرد دانه سه رقم برنج در سنین مختلف گیاهچه‌ای آزمایشی مزرعه‌ای بصورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار وسه تکرار در سال های 1387 و 1388 در مرکز ترویج و توسعه تکنولوژی هراز انجام گردید. کرت‌های اصلی شامل سه رقم برنج...

full text

عملکرد برنج تحت مدیریت‌های زهکشی سطحی و زیرزمینی و ارزیابی مدل آکواکراپ

مدل­هایی که اثرات مقادیر مختلف آب بر عملکرد محصول را به صورت کمی شبیه­سازی می­کنند، ابزارهایی مفیدی برای مدیریت آب در سطح مزرعه و بهینه­سازی کارایی مصرف آب می­باشند. در این پژوهش از مدل AquaCrop جهت شبیه­سازی عملکرد برنج رقم طارم تحت مدیریت­های مختلف زهکشی زیرزمینی و سطحی استفاده شد. داده­های مورد نیاز از پایلوت زهکشی زیرزمینی اراضی شالیزاری تجهیز و نوسازی شده دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی...

full text

ارائه مدل ریاضی ارزیابی عملکرد 360 درجه (پیمایشی در سازمان ملی بهرهوری)

در گذشته فرایند ارزیابی عملکرد تنها توسط مدیران اجرایی (سرپرستان) صورت می­گرفت، اما امروزه، این فرایند بر نظرات منابع مختلف ارزیابی مبتنی است: سرپرستان، همکاران، مشتریان (زیردستان) و خود فرد مورد ارزیابی (روش 360 درجه). بنابراین به نظر می‌رسد که توسعه یک مدل جامع که قضاوت‌های ذهنی منابع مختلف ارزیابی را وزن‌دهی و تجمیع کند، ضروری به نظر می‌رسد. بر این اساس، هدف اصلی این مقاله تعیین معیارها و ار...

full text

شبیه سازی اکولو‍ژیک و فنولوژیک رشد، نمو و عملکرد ارقام برنج با استفاده از مدل oryza2000

به منظور واسنجی و ارزیابی مدل oryza2000 تحت شرایط تولید بالقوه برای شبیه سازی و کمّی کردن مراحل نمو فنولوژیک و طول دوره رشد، شاخص سطح برگ، زیست توده اندام های مختلف گیاهی و عملکرد دانه ارقام برنج در سنین مختلف گیاهچه و نیز بررسی تاثیر سن گیاهچه برنج در زمان نشاکاری بر شاخص های مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دانه چند رقم برنج، آزمایشی مزرعه ای طی دو سال زراعی1387 و 1388 در مزرعه پژ...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 27  issue 1

pages  49- 69

publication date 2020-03-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023