ارزیابی و مقایسة شاخص‌های تحمل خشکی در ژنوتیپ‌های نخود تیپ دسی با استفاده از روش‌های آماری چندمتغیره

به‌منظور ارزیابی تحمل خشکی و نیز تعیین مناسب‌ترین شاخص‌های مقاومت به خشکی، 20 ژنوتیپ نخود تیپ دسی به‌همراه دو رقم کاکا و پیروز در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی در دو شرایط کشت نرمال و تنش خشکی (قطع آبیاری از زمان آغاز گلدهی تا پایان دورة رشد) مطالعه شدند. شاخص‌های کمّی مقاومت و حساسیت به خشکی مانند شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI)، میانگین بهره‌وری (MP)، میانگین هندسی بهره‌وری (GMP)، شاخص تحمل (TOL) و میانگین هارمونیک (HARM) محاسبه شدند. تنوع زیادی میان ژنوتیپ‌ها از نظر صفات کمی مورد مطالعه و شاخص‌های مورد بررسی مشاهده شد. تحلیل نتایج نشان داد که شاخص‌های STI و GMP مناسب‌ترین شاخص‌های واکنش ژنوتیپ‌های نخود در برابر خشکی‌اند و می‌توان از آنها برای شناسایی ارقام پرعملکرد در هر دو شرایط تنش و بدون تنش استفاده کرد. ترسیم نمودار چندمتغیرۀ بای‌پلات و بررسی نمونه‌های واقع در مجاورت بردارهای مربوط به شاخص‌های تحمل به خشکی و مقایسۀ نتایج آن با نمودار سه‌بعدی نشان داد که ژنوتیپ‌های KC-218625، KC-217667 و KC-218553 متحمل‌‌ترین ژنوتیپ‌ها بودند.