ارزیابی پایداری منابع آب سطحی در حوزه‌های آبخیز استان اردبیل

Authors

  • رقیه آسیابی هیر کارشناس ارشد آبخیزداری،دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • مجید رئوف دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
Abstract:

وجود و تأمین آب کافی از پیش‌نیازهای بنیادی برای توسعه اقتصادی-اجتماعی جوامع انسانی می‌باشد. هدف مطالعه حاضر، ارزیابی پایداری منابع آب سطحی و عوامل موثر بر آن است. به ‌کمک شاخص‌های تعیین شده شامل: منابع (موجودیت، تغییرپذیری)، دسترسی (دسترسی به بهداشت)، مصارف (مصرف آب خانگی، مصرف آب کشاورزی)، محیط زیست (جریان پایه، پوشش گیاهی طبیعی، جریان زیست‌محیطی) و ظرفیت اجتماعی-اقتصادی (نرخ سواد، جمعیت فعال اقتصادی، اشتغال در بخش غیر کشاورزی) مؤلفه‌های اثرگذار بر پایداری منابع آب سطحی در 21 حوزه آبخیز استان اردبیل ارزیابی شده است. مقادیر شاخص‌ها پس از محاسبه، بر اساس دامنه آن‌ها به‌صورت استاندارد در دامنه صفر تا 100 ارائه شدند. امکان مقایسه مولفه‌های مختلف و چند بعدی در حوضه‌های مورد مطالعه، به‌صورت ارائه نتایج در قالب نمودارهای راداری فراهم شده است. معیار منابع که شامل سرانه آب و ضریب تغییرات بارش است، در حوضه‌های شمس‌آباد و هیر به‌ترتیب با مقادیر استاندارد 16 و 93 پایین‌ترین و بالاترین مقدار را دارند. حوضه‌های نیر، پل‌الماس و دوست‌بیگلو از نظر معیار استاندارد شده محیط زیست با مقادیر 60، 58 و 54 در شرایط مطلوب و سایر حوضه‌ها در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارند. مقدار معیار ظرفیت در حوضه پل ‌الماس بیشتر و پل ‌سلطان کمتر از بقیه حوضه‌ها می‌باشد. در معیار دسترسی، حوضه‌های شمس‌آباد و احمدکندی به‌ترتیب کمترین و بیشترین مقدار را دارند. متوسط مقادیر استانداردسازی‌ شده معیارهای منابع، مصارف، دسترسی، ظرفیت و محیط زیست به‌ترتیب برابر 50، 60، 42، 38 و 25 است. در مجموع، نتایج نشان داد که معیارهای دسترسی و منابع دارای تغییرات بیشتری بوده، معیار محیط زیست در شرایط نامطلوبی قرار دارد. قابل ذکر است که حوضه‌های مرکزی و شرق استان دارای مقادیر مشابهی از نظر معیارها هستند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی کیفی منابع آب سطحی حوضۀ آبخیز هیو

کیفیت آب در هر محل منعکس‏کنندۀ اثر عوامل مختلف مانند زمین‏شناسی، اقلیم و منابع آلایندۀ انسانی است و پایش کیفیت منابع آب اغلب موجب تولید داده‏های پیچیده‏ای می‏شود که حاوی اطلاعات غنی دربارۀ رفتار منابع آب هستند و نیاز به روش‏های مناسبی برای تحلیل و تفسیر دارند. در این مطالعه ارزیابی هیدروژئوشیمیایی منابع آب حوضۀ ‏آبخیز هیو انجام شده است که در غرب شهر هشتگرد قرار دارد. به‌منظور اندازه‏گیری کاتیون...

full text

ارزیابی چند‌معیارۀ تغییرات مکانی شاخص فقر آب در تعدادی از حوضه ‏های آبخیز استان اردبیل

منابع آب وجه مشترک اهداف و چالش‏های توسعۀ پایدار است و کمبود آن یکی از معضلات بزرگ چندبعدی قرن حاضر است که می‏تواند سرمنشأ بسیاری از تحولات مثبت و منفی جهان قرار گیرد. اخیراً لزوم ارائۀ شاخص‏های جامع و چندبعدی برای ارزیابی وضعیت موجود و پیش‏بینی وضعیت آیندۀ منابع آب سطحی اهمیت ویژه‏ای پیدا کرده است. به این منظور، شاخص فقر آب برای ارزیابی دسترسی به منابع آب ارائه شده است. در این پژوهش مقدار شاخص ...

full text

ارزیابی تغییر زمانی و مکانی آب سطحی مازاد در برخی از آبخیزهای استان اردبیل

ارزیابی تغییر کمی منابع آب سطحی در مقیاس زمان و مکان در برخی از آبخیزهای استان اردبیل، امکان موازنه و تخصیص بهینه­ی منابع آب را در وضعیت فعلی و آینده فراهم خواهد آورد. مدیران منابع آب نیازمند دست‌رسی به اطلاعات اعتمادکردنی از میزان آب دست‌رس و مصرف‌های آن برای تصمیم‌گیری در تخصیص این منابع‌اند. هدف از این پژوهش برآورد مقدار آب مازاد جریان سطحی رودخانه در زیرحوضه‌های استان اردبیل در مقیاس ماهانه...

full text

ارزیابی پایداری تغییرات کیفیت شیمیایی آب سطحی در رودخانۀ گرگانرود

اطلاعات در مورد کیفیت آب و منابع آلودگی نقطه‌ای برای اجرای راهبردهای منابع آب پایدار مهم است. هدف این تحقیق، به‌کارگیری روش‌های تحلیل چندمتغیرۀ آماری و بررسی تغییرات عوامل مؤثر برای تجزیه‌وتحلیل کیفیت آب و توانایی نظریۀ آنتروپی اطلاعات در تحلیل پایداری و قابلیت اعتمادپذیری داده‌های برداشت‌شدۀ کیفیت آب در هفت ایستگاه واقع در حوضۀ آبخیز گرگانرود است. نتایج تحلیل عاملی براساس مشخصه‌های کیفیت آب نش...

full text

ارزیابی و تحلیل وضعیت سلامت آبخیز کوزه‌تپراقی، استان اردبیل

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سلامت آبخیز کوزه‌تپراقی واقع در استان اردبیل با استفاده از تحلیل 27 معیار مرتبط با ابعاد مختلف هیدرولوژیکی، انسانی و اقلیمی انجام شد. به‌همین منظور، ابتدا اطلاعات پایه منطقه‌ای شامل داده‌های هیدرولوژی، فرسایش و رسوب، اقتصادی، اجتماعی و اقلیمی از گزارش‌های پیشین جمع‌آوری و تحلیل شد. سپس متناسب با ماهیت داده‎های مورد استفاده چندین بانک اطلاعاتی در محیط نرم‌افزار‌هایFrags...

full text

سنجش و ارزیابی پایداری سکونتگاه‌های شهری(مطالعه موردی: استان اردبیل)

توسعه‌‌ی پایدار سکونتگاه‌های شهری دارای ابعاد گسترده بوده که وابسته به شرایط مکانی و زمانی می‌باشد و جهت شناخت آن نیاز به بررسی و ارزیابی شاخص‌های پایداری از ابعاد گوناگون اجتماعی، اقتصادی و زیست ‌محیطی است. این پژوهش نیز با هدف سنجش و ارزیابی شاخص‌های توسعه‌ی پایدار به روش توصیفی - تحلیلی و کمی در سکونتگاه‌های شهری استان اردبیل صورت گرفته است. بدین منظور داده‌های مورد نیاز از طریق سالنامه‌ی آم...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 4

pages  0- 0

publication date 2019-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023