استفاده از تحلیل چند‌متغیره به منظور ارزیابی کیفیت خاک در اراضی کشاورزی استان زنجان

Authors

  • مهدی طاهری استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، استان زنجان، زنجان
Abstract:

چکیده شاخص کیفیت خاک به عنوان ابزاری کمّی برای ارزیابی تأثیر کاربری و سیستم­های مدیریتی بر شرایط خاک مورد استفاده قرار می­گیرد. هدف از این تحقیق کمّی کردن کیفیت خاک در بوم­سازگان­های کشاورزی استان زنجان با استفاده از تحلیل­های چند­متغیره می­باشد. 154 نمونه خاک از 77 مزرعه در سطح استان زنجان (27 نمونه در کاربری آبی و 50 نمونه در کاربری دیم) از عمق صفر تا 30 و 30 تا 60 سانتی­متری جمع­آوری شد. 24 ویژگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک اندازه­گیری شدند. روش تجزیه به مؤلفه­های اصلی به­منظور شناسایی حداقل ویژگی­های مؤثر ((MDS بر کیفیت خاک استفاده شد. دو گروه از حداقل ویژگی­های مؤثر با بررسی جداگانه­ی ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و زیستی ((MDS1 و بررسی کل ویژگی­ها (MDS2) تعیین شد و قابلیت روش­های خطی و غیر­خطی جهت تهیه شاخص کیفیت خاک مورد بررسی قرار گرفت. چهار شاخص برای کیفیت خاک با استفاده از MDS1 و  MDS2و روش امتیازدهی خطی و غیر­خطی محاسبه شد. نیتروژن کل، فسفر، سدیم، روی و مس قابل جذب، کربن زیست­توده میکروبی، شاخص سهم میکروبی، میانگین وزنی قطر خاکدانه و جرم مخصوص ظاهری به عنوان MDS1 تعیین شدند. کربن آلی، فسفر، سدیم، روی و مس قابل جذب، شاخص سهم میکروبی، میانگین وزنی قطر خاکدانه و ضریب جذب­پذیری خاک به عنوان MDS2 شناسایی شدند. هر دو روش کارایی کافی برای شناسایی حداقل ویژگی­های مؤثر بر کیفیت خاک را داشتند. شاخص­های خطی کیفیت خاک (p˂0.001) نسبت به شاخص­های غیر­خطی(p˂0.01)  قابلیت بیشتری برای تفکیک کیفیت خاک بین دو کاربری دیم و آبی نشان دادند. شاخص کیفیت محاسبه­شده با استفاده از تابع خطی و MDS1 نشان داد کیفیت خاک در کاربری آبی (524/0) شرایط بهتری نسبت به کاربری دیم (433/0) دارد. شاخص کیفیت خاک محاسبه شده با استفاده از MDS2 نیز روند مشابهی را بین کاربری آبی (515/0) و دیم (433/0) نشان داد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی کمی کیفیت خاک و توزیع مکانی آن در بخشی از اراضی کشاورزی استان قزوین

ارزیابی کیفیت خاک، بخصوص در نواحی کشاورزی به منظور مدیریت پایدار خاک و تولید محصول، امری ضروری است. تحقیق حاضر کیفیت خاک با استفاده از شاخص IQI (Integrated Quality Index) و تغییرات مکانی آن را در بخشی از نواحی کشاورزی استان قزوین ارزیابی می‌کند. پس از محاسبه شاخص IQI در منطقه، توزیع مکانی آن با استفاده از روش‌های مختلف درون‌یابی در نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بررسی گردید. برای تعیین...

full text

ارزیابی کیفیت خاک تحت روش‌های مرسوم مدیریت کشاورزی در استان زنجان

سابقه و هدف: کیفیت خاک نقش مهمی در ایجاد ارتباط بین تولید بالا و پایداری منابع اراضی دارد و می‌تواند بر کیفیت هوا، آب و محیط زیست تأثیر‌گذار باشد. ارزیابی تأثیر روش‌های مدیریتی تحت کاربری‌های کشاورزی بر کیفیت خاک از فرآیندهای لازم برای دست‌یابی به مدیریت پایدار خاک در اکوسیستم‌های کشاورزی است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر روش‌های مرسوم مدیریت کشاورزی بر کیفیت خاک در استان زنجان انجام شد. ...

full text

ارزیابی کمی کیفیت خاک و توزیع مکانی آن در بخشی از اراضی کشاورزی استان قزوین

ارزیابی کیفیت خاک، بخصوص در نواحی کشاورزی به منظور مدیریت پایدار خاک و تولید محصول، امری ضروری است. تحقیق حاضر کیفیت خاک با استفاده از شاخص iqi (integrated quality index) و تغییرات مکانی آن را در بخشی از نواحی کشاورزی استان قزوین ارزیابی می کند. پس از محاسبه شاخص iqi در منطقه، توزیع مکانی آن با استفاده از روش های مختلف درون یابی در نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) بررسی گردید. برای تعیین...

full text

بررسی کیفیت زه آب اراضی غرب کارون و ارزیابی امکان استفاده از آنها در کشاورزی

تحقیقحاضرباهدفبررسیومطالعهآخرینوضعیتکیفیزه‎آب‎هایکشاورزیکشتوصنعت غرب<stron...

full text

بازتعریف مفهوم شاخص آب قابل استفاده خاک در ارزیابی کیفیت فیزیکی خاک اراضی شالیزاری

سابقه و هدف: کیفیت فیزیکی خاک، نقشی اساسی در مطالعات کیفیت خاک‌ دارد و بررسی آن برای تولید پایدار اقتصادی، حفظ محیط ‌زیست و جلوگیری از تخریب خاک، ضروری به نظر می‌رسد. در تعیین شاخص‌های کیفیت فیزیکی خاک و محدوده‌ی بهینه آن‌ها می‌بایست شرایط خاص کاربری اراضی و نوع گیاه کشت شده نیز در نظر گرفته شود. در اراضی شالیزاری برخلاف دیگر کاربری‌ها، با اضافه کردن آب به خاک و گلخراب کردن بسیاری از ویژگی‌ها و...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 2

pages  158- 173

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023