اندازه‌گیری و تخمین تغییرات زمانی رسوب معلق با استفاده از رویکرد منحنی سنجه رسوب در رودخانه مرگ

Authors

  • حیدر میرزایی استادیار منابع طبیعی (مهندسی مرتعداری)، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
Abstract:

رسوب معلّق به عنوان یک جزء مهمّ هیدرولوژیکی، ژئومرفولوژیکی و اکولوژیکی، عامل مستقیم ناپایداری رودخانه‎ها شناخته شده است؛ بنابراین، شناخت تغییرپذیری آن در رودخانه‎ها برای مدیریت منابع آب و مسائل محیط‎زیستی امری ضروری است. به این منظور، تعداد پنج رگبار طی یک دورة 4 ماهه در سال 1395-1394 در رودخانة مِرِگ نمونه‎برداری و تجریه و تحلیل شدند. نمونه‎برداری‎ها، در فواصل زمانی دو تا چهار ساعته انجام گرفت و میزان غلظت رسوب معلّق در آزمایشگاه با استفاده از کاغذ صافی به دست آمد. تخمین تغییرات زمانی رسوب معلّق طی رگبار با استفاده از منحنی‎های سنجة رسوب صورت گرفت. رویکردهای مختلفی از جمله تهیّة منحنی سنجة رسوب بر اساس الگوی حلقه‎های رسوبی، تفکیک هیدرولوژیکی و مقیاس فصلی به کار گرفته شد. رگبارهای اندازه‎گیری‌شده دارای مقادیر دبی پیک از 38/1 تا 40/49 متر مکعب بر ثانیه بودند که دامنة مناسبی از دبی‎های پیک کم تا زیاد در این رودخانه را پوشش می‎دهد. همچنین غلظت رسوب حداکثر اندازه‎گیری‌شده در این رگبارها نیز از حداقل 1 تا حداکثر 2/15 گرم بر لیتر به دست آمد. میانگین بار رسوب معلّق در دورة مطالعاتی 15919 تن بوده است. اندازه‎گیری رسوب معلّق طی دو فصل زمستان و بهار در حوضة مورد مطالعه نشان داد که میزان تولید و انتقال رسوب در بهار بیشتر از زمستان است. روابط برازش‌شده بر تمامی منحنی‎های سنجه معتبر و دارای ضریب تبیین بالای 5/0 و خطای تخمین زیر 50% بودند. نتایج این پژوهش نشان می‎دهد که منحنی سنجه در رودخانة مِرِگ می‎تواند تخمین قابل قبولی از بار رسوب معلّق بدون نیاز به طبقه‎بندی یا تفکیک داده‎ها ارائه دهد.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل منحنی های پسماند رسوب معلق در رودخانه لیقوان

اطلاع از تغییرات میزان رسوبات معلق در مقابل نوسانات ناگهانی و تدریجی دبی رودخانهها از مسائل مهم در پروژههایآبی، به ویژه مدیریت حوضههای آبریز میباشد. بدین منظور استفاده از حلقههای پسماند رسوب که بر مبنای تئوریپسماند است در چند دهه اخیر گسترش یافته است. بدلیل نبود چنین مطالعاتی در ایران، در این تحقیق سعی گردیده تاتغییرات منحنی پسماند رسوبات معلق 13 رویداد سیل در مدت 4 سال در حوضه آبریز معرف لیقوا...

full text

مقایسه مدل‌های شبکه عصبی مصنوعی و منحنی سنجه رسوب در شبیه‌سازی میزان رسوب معلق؛ مطالعه موردی حوزه آبخیز شاهرود

این پژوهش با هدف مقایسه کارآیی برخی مدل‌های شبیه­سازی میزان رسوب معلق شامل منحنی سنجه رسوب و شبکه عصبی مصنوعی و ارائه مدل بهینه بر اساس دبی جریان در حوزه آبخیز شاهرود و بر روی ایستگاه­های هیدرومتری گلینک، باغکلایه، لوشان و رجائی دشت انجام شد. به منظور شبیه­سازی میزان رسوب معلق از مدل منحنی سنجه رسوب یک خطی و مدل­های شبکه عصبی پرسپترون چند لایه و تابع پایه شعاعی بهره گرفته و سپس ارزیابی این مدل­...

full text

شبیه‌سازی بار رسوب معلق با استفاده از روش‌های شبکه عصبی مصنوعی، عصبی-فازی و منحنی سنجه رسوب در حوزه آبخیز هلیل‌رود

در کشورهای در حال توسعه، به‌علت مشکلات مالی و فنی به‌طور معمول داده‌­های رسوب اندکی اندازه‌گیری می­‌شوند، لذا، مدلی که بتواند با استفاده از داده­‌های دبی آب، میزان بار رسوبی را برآورد کند، می­تواند گزینه قابل اطمینانی باشد. با توجه به کاربرد انواع مدل­‌ها در پیش‌­بینی رسوب، این تحقیق با هدف ارائه مدل بهینه­ ­برآورد میزان رسوب معلق بر اساس دبی جریان بر روی ایستگاه­‌های هیدرومتری بالادست رودخانه ...

full text

مقایسه الگوریتم ازدحام ذرات و ژنتیک در بهینه‌سازی ضرایب معادله منحنی سنجه رسوب در برآورد دبی رسوب معلق رودخانه سیستان؛ مطالعه موردی ایستگاه کهک

برآورد صحیح غلظت رسوبات در رودخانه‌‌ها برای برنامه‌ریزی و مدیریت پروژه‌های منابع آب بسیار مهم است. مدل‌های متفاوتی برای تعیین ارتباط بین مقدار دبی جریان و مقدار رسوب توسعه پیدا کرده‌اند. منحنی سنجه رسوب یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای برآورد رسوب معلق رودخانه‌ها می‌باشد. برای تخمین هر چه بهتر میزان رسوب معلق بر اساس معادله منحنی سنجه می­توان ضرایب این معادله را بهینه نمود. یکی از روش­های بهینه­س...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 23

pages  13- 24

publication date 2017-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023